چکیده:
هدف این تحقیق، تحلیل الگوی کدگذاری در میدان بهارستان بهمثابه میدانی تقریبا سیاسی است. با ذکر این نکته که لایههای متنی میدان مشتمل بر لایه فضای عینی و ذهنی است، این پژوهش تاثیر قدرت را بر دیالکتیک فضای عینی-ذهنی مورد بررسی قرار میدهد. این پژوهش با بهرهگیری از رویکرد آمیخته و مبتنی بر رویکرد نشانهشناسی و شناسایی رمزگانها و دلالتهای معنایی بر آنست تا مشخص نماید فضای میدان منتخب، عرصهای است هژمونیک و یا غیرهژمونیک. در این مقاله در تحلیل لایهی قدرت (در برنامهریزی) بهعنوان عامل مداخلهگر، اسناد و طرحهای فرداست بهعنوان متون نوشتاری و با رویکردی کارشناسمحور بررسی شدهاند. در بررسی لایهی عینیت فضا که با هدف شناسایی مصادیق عینی (رمزگانهای عینی) صورت گرفته، رمزگانها در پنج بعد حرکت و دسترسی، بصری، زیستبوم، عملکردی و ریختشناسی، با روشی کیفی و کارشناس محور شناسایی شدهاند. . بهمنظور خوانش دلالتهای معنایی کاربران فضا که منتج از نوع کدگذاری است (یعنی لایه ذهنی)، از روش پرسشگری (92 پرسشنامه در میان سه گروه غیررسمی، مردم عادی و شاغلان توزیع شد) استفاده شده و دادهها بهصورت کمی تحلیل شدهاند. نتایج پژوهش نشان داد که برنامهریزی و طراحی فضا متاثر از قدرت بوده و الگوی کدگذاری هژمونیک است؛ دلالتهای معنایی در لایهی عینی و ذهنی فضا، نقطه تاکیدی بر این موضوع است. بر اساس نتایج، بعد حرکت و دسترسی، عملکردی و بصری بیشترین تاثیرگذاری را بر هژمونیک بودن فضا داشته و بعد ریختشناسی و زیستبوم تاثیرگذاری کمتری را بر ادراک هژمونیک بودن فضا دارند.
The purpose of this study is to analyze the coding pattern on Baharestan Square as an almost political space. By acknowledging that the two textual layers of objectivity, and subjectivity can be considered in the dialectic which are affected by power, this paper used mixed method. To determine whether the case study is hegemonic or non-hegemonic and for identifying the codes and implications, semiotics as approach is selected. In this article for studying the power layer (in planning), documents and plans are considered as the written texts and interpreted in accordance with the expert-based approach. In the subjective layer, in order to read the semantic implications of space users, the questionnaire method is used and the data is quantitatively analyzed (92 questionnaires were distributed among three informal groups, ordinary people and employees). In the study of the physical layer space with the aim of identifying objective indicates (objective codes) that show hegemonic reasons, codes has been identified in five dimensions of movement and access, visual, ecological, functional and morphological aspects, with a qualitative and expert-based method. The results showed that space planning and design is influenced by power and is a hegemonic coding pattern. Semantic implications in the objective and subjective layer of space confirm this influence. According to the results, the dimensions of movement and access, functional and visual, have the greatest impact on the hegemony of space. And the morphology and ecology dimension have less impact on the perception of hegemony.
خلاصه ماشینی:
با این توضیح، مسأله این پژوهش آن است که چگونه کدگذاری در یک فضا و دلالتهای معنایی در متن آن، میتواند به عنوان بستری کنترل و محدود کننده و یا بستری تسهیلگر و غیرکنترلی محسوب شود؟ پرسشی که پیش میآید این است که چگونه میتوان فضایی هژمونیک را از عوامل سلطه و کنترل تعدیل نمود؟ به منظور بررسی این موضوع، فضای شبه سیاسی و مدنی میدان بهارستان مورد توجه قرار گرفته است.
بنابراین هدف کلی پژوهش شناسایی عوامل و عناصر مؤثر بر ایجاد محدودیت و کنترل و یا عدم سلطه (غیرهژمونیک) در میدان بهارستان است؛ بدین منظور بررسی لایههای متنی میدان در قالب لایههای قدرت، فضای عینی و ذهنی بررسی و با شناسایی رمزگانها و دلالتهای معنایی آن، الگوی کدگذاری در فضا که نشاندهندهی نحوهی حضور و فعالیت در فضا است، مشخص میگردد.
مرور گزارش نهایی طرح جامع (Tehran comprehensive plan, 2007) نشان میدهد که در این طرح، انعکاس چشماندازهای توسعه در ارتباط با میدان بهارستان عبارتند از: تقویت حضور بناهای اصلی حکومتی به عنوان مرکزیت سیاسی با عملکردهای ملی و جهانی، قابلیت تبدیل فضای عمومی میدانها و خیابانهای تاریخی به حیاط مشترک شهروندان تهرانی و تعدیل نابرابریها و تأمین همگانی حقوق شهروندی.
پینوشت 1 Rafał Myszka and Kinga Niedziółka-Rybak 2 Kim Dovey 3 Becoming Places: Urbanism, Architecture, Identity and Power 4 بهمنظور بررسی تحلیل دادهها از آزمون همبستگی برای بررسی میزان معناداری رابطه بین متغیر وابسته و مستقل استفاده میشود.