چکیده:
در این مقاله با بهرهگیری از رسالة فی البدیع، در مجموعۀ 4000 کتابخانۀ ایاصوفیا، 51 بیت از عنصری که در دیوانهای چاپی و دیگر منابعِ در دسترس نگارنده موجود نیست، ارائه میشود. یک بیت دیگر هم در المعجم، بدون ذکر نام شاعر، نقل شده است که از رسالة فی البدیع میتوان نام شاعرِ آن شعر را یافت. همچنین در نسخۀ یادشده، سه بیت از قصیدهای در مدح ابوسهل احمدِ حسن حمدوی، که ممدوح فرّخی نیز بوده است، وجود دارد. پس، یکی از ممدوحان عنصری بوسهل حمدوی بوده است که در دیوان او، شعری در مدح وی دیده نمیشود و بدیهی است که در پژوهشهای مبتنی بر دیوانهای چاپی نیز، نام این شخص ملاحظه نمیشود.
In this article, by making use of the Resala fi al-Badi’ (treatise on rhetorical Figures) in the collection no. 4000 at the Hagia Sophia Library, 51 couplets by Onsori, not found in his printed Divans and in other sources accessible to the present author, are introduced. One other anonymous couplet has been quoted in the book Al-Mo’jam whose composer’s name can be found in the Resala fi al-Badi’. Further, there are three couplets of a Qasideh in praise of Abu Sahl Ahmad b. Hasan Hamduy, a man also eulogized by Farrokhi. This proves that one of Onsori’s mamduhs was this Abu Sahal, although no poetry in his praise is to be seen in Onsori’s Divan, nor can it naturally be found in any study based on the poet’s printed Divans.
خلاصه ماشینی:
تنها چند برگ از نسخۀ مثنوی وامق و عذرا بهطور اتفاقی بهعنوان مقوّای جلد یک نسخه، توسط محمد شفیع کشف شد، که پارهای از کلمات و عباراتِ آن نیز محو شده بود و محمد شفیع با صرف زمان بسیار و کوشش فراوان موفق به تصحیح ابیات موجودِ آن نسخه (372 بیت) شد.
بیت یادشده این است: این حدیث سکندر رومیست که حریصی نشان محرومیست (بشری، 1398: 135؛ سیفی نیشابوری، 1399: 180) دربارۀ نسخۀ شمارۀ 4000 کتابخانۀ ایاصوفیا نسخۀ شمارۀ 4000 کتابخانۀ ایاصوفیا (استانبول)، شامل دو رساله در بدیع و عروض است که در ابتدای نسخه به شکل رسالة فی علم البدیع و فی علم العروض آمده، و نام مؤلّف آن در همان برگ «مولانا فتّاحی نیشابوری سیبکی» نوشته شده است؛ در ادامه به درستی یا نادرستی این انتساب خواهیم پرداخت.
محمدتقی حسینی در معرفی این نسخه به این نکات اشاره کرده است: مجموعهای با دو اثر از محمّد یحیی بن سیبک مشهور به فتّاحی نیشابوری (د.
برای یافتن اطلاعات بیشتر دربارۀ این کتاب به فهرستهای نسخ خطی مراجعه شد تا با در اغلب منابع سال 852ق به عنوان تاریخ درگذشت سیبک نیشابوری ثبت شده است (سمرقندی، 1382: 418؛ اوحدی بلیانی، 1389: 5/3194؛ نفیسی، 1363: 1/299 و...
همچنین پیکرههای موجود از متون چاپی فارسی نشان میدهد که این اشعار به نام عنصری یا به نام شاعر دیگری در منابع دیگر نظیر تذکرهها نیامده است.