چکیده:
این خط جاده ها که به صــحرا نوشته اند یـاران رفـتـه بـا قـلـم پـا نـوشـتـه انـد آنچـه پیـش رو دارید شـرح دو دیدار نگارنده از شـهر خاموشـان اسـت که در گـذر از تته پایتخت باسـتانی اسـتان سـند)١٦١٤(، خرابی آن را مشـاهده کـرده و تحقیق و تفحصی دربـاب آن و نواحی آن به عمل آورده است . در بال ی شـهر تته در ٦٣ مایلی شـهر کراچی روی تپٔه وسـیعی ، ویرانٔه شـهر خاموشـان به نام "مکلی "دیده می شـود که به علت داشـتن قبرستانی تاریخی و باسـتانی ، شهرت جهانی دارد و شاید بتـوان گفـت که یکـی از بزرگ ترین قبرسـتان های جهان و یادگاری از گذشـتگانی اسـت که برای زبان فارسی و فرهنگ ایران زمین در وادی سند تل ش می کردند. در ایـن گورسـتان کـه بیش از چهارصد سـال از عمـر آن می گذرد حدود دویسـت هـزار مزار شـاعر، ادیـب ، سـخنور و جمعی از حاکمـان و امیران و پادشـاهان و مردمان دیگر وجـود دارد و در گـذر زمـان ، همـواره تقدس زبان فارسـی در آن حفظ شـده و از لحاظ تاریخ زبان فارسـی و مراتب ایران شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
خلاصه ماشینی:
در بال ي شـهر تته در ٦٣ مايلي شـهر کراچي روي تپٔە وسـيعي ، ويرانٔە شـهر خاموشـان به نام "مکلي "ديده مي شـود که به علت داشـتن قبرستاني تاريخي و باسـتاني ، شهرت جهاني دارد و شايد بتـوان گفـت که يکـي از بزرگ ترين قبرسـتان هاي جهان و يادگاري از گذشـتگاني اسـت که براي زبان فارسي و فرهنگ ايران زمين در وادي سند تل ش مي کردند.
واژه هاي کليدي : ايران شناسي ، زبان فارسي ،گورستان مکلي ، تته ، شهر خاموشان ، مسجد شاهجهاني گورستان مکلي از فراز شهر تته ، يادگاري از دوران پرشکوه شبه قارة هند و مرکز عمدة فعاليت هاي اجتماعي و سياسي سند در قرون وسطي که امروز از نواحي ايالت سند پاکستان به شمار مي رود بر تپه اي وسيع ، ويرانٔە شهر خاموشان به نام صمکلي ر ديده مي شود که به علت داشتن قبرستان تاريخي و باستاني ، شهرت جهاني دارد و شـايد بتوان گفت که يکي از بزرگترين قبرسـتان هاي جهان و يادگاري از گذشتگاني است که براي زبان فارسي و فرهنگ ايران زمين در وادي سند تل ش ميکردند.
به قول مول نا، اين ندارد حد، سوي آغاز رو: مير غل م علي شـيرقانع تتوي ، اديب ، شـاعر، مورخ نامور و تذکره نويس و نويسـندة تاريخ سند بـه زبان فارسـي به نـام "تحفٔە الکرام " که بيش از اين از او ياد شـد در همين شـهر اديب پرور تته در سـال ١١٣٩ق چشـم به جهان گشـود و فرزنـدش مايل تتوي صاحـب "مجمع البلغـاء"در بر دارندة تذکرة شـاعران فارسـي گوي سـند و مکمل تذکره والد نيز در همين محل در سـال ١١٨١ تولد يافت و بسـياري ديگـر از مفاخـر فرهنگ و ادب و صاحب تأليفات و تصنيفات کـه در همين مکان به دنيا آمدند.