چکیده:
نظام حقوق بینالملل همانند هر نظام حقوقی، نیازمند تشخیص و توجیه قواعد حقوقی خود است. رهیافتهای صوری و شکلگرایانه به منظور تشخیص قواعد حقوقی از دیگر هنجارها و نیز استنتاج حقوقی با تکیه بر منطق صوری و برهان قیاسی در حقوق بینالملل نیز مجال طرح یافته است. اما باقیماندن در چارچوبهای فرمالیستی و شکلی حقوق بینالملل که در منابع صوری از قبیل معاهدات، عرف، اصول کلی حقوق و نیز برخی قطعنامهها تعیّن یافته است، با پویایی این شاخه از دانش حقوق ناسازگار است. ازاینرو رهیافتهای انتقادی حقوق، قصور شکلگرایی را در بروز و توجیه قواعد حقوق بینالملل نشانه گرفتهاند. هرکدام از رهیافتهای فرمالیستی و انتقادی در شناسایی، تبیین، توجیه و تفسیر قواعد حقوقی بینالمللی، راه برگزیدۀ خود را بهصواب میدانند. مقالة حاضر، با استفاده از روش تحلیل نظری تلاش دارد با مرور و تأمل در خاستگاه و روشهای هریک از این دو رهیافت در تشخیص و استدلال قواعد حقوق بینالملل، سهم هریک را در منطق حقوق بینالملل بررسی و تحلیل کند. هر دو رهیافت به سهم خود در غنای روشهای حقوق بینالملل سهیماند اما رهیافتهای فرمالیستی همچنان غالب به نظر میآیند.
خلاصه ماشینی:
١. شکل گرايي و تفسير قواعد حقوق بين الملل فرماليسم ٤ در معناي لغوي به شکل گرايي، صورت گرايي، افراط در تمسک به ظواهر و مواردي از اين قبيل برگردان شده است ، اما در معناي اصطلاحي و به عنوان نظريه يا رهيافت در روش مطالعه ، تفسير و احراز قواعد حقوقي با تعاريف و برداشت هاي متفاوتي همراه است .
به نظر نويسندة کتاب «فرماليسم و منابع حقوق بين الملل : نظريه اي در احراز قواعد حقوقي» به طور کلي، احراز قاعدة حقوقي عملياتي پيچيده است و بيدرنگ انجام نمي گيرد زيرا در تشخيص قاعدة حقوقي، به وجود پاره اي از اصول و معيارهاي اساسي از قبل تعيين شده نياز است که پيش تر دانشمندان ، حقوق دانان و نيز مجريان قانون ، دربارة Constitution”, Case Western Reserve Law Review, vol.
بر اين اساس ، آيا فرماليسم در اين برداشت ، تنها به روشي براي تشخيص قواعد حقوق بين الملل محدود خواهد شد؟ به باور برخي هرچند فرماليسم به ترسيم خط فارق ميان حقوق و غيرحقوق يا «حقوق » و «ناحقوق » کمک ميکند، از ارائۀ هرگونه نشانه اي در خصوص محتواي قاعدة حقوقي بين المللي در آنجا که قاعده تشخيص داده شده است ، قاصر است .
D’Aspremont, Jean, Formalism and the Sources of International Law. A Theory of the Ascertainment of Legal Rules, Oxford University Press, 2011.
D’Aspremont, Jean, Formalism and the Sources of International Law. A Theory of the Ascertainment of Legal Rules, Oxford University Press, 2011.