چکیده:
آموزش از حقوق اساسی بشر بوده و برای اعمال سایر حقوق، ضروری است. مهاجرین افغان از بزرگترین جمعیتهای پناهجو هستند که از دهة 1980 ناپایداری در خانه، بسیاری از آنان را به ایران رانده است. کودکان آواره و پناهجو به علت آسیبپذیری، حمایت ویژهای را طلب میکنند. با توجه به اینکه تمرکز اسناد و گزارشهای بینالمللی در حوزة حق تحصیل، بر تحقق آموزش ابتدایی رایگان، اجباری و همگانی است، این پرسش قابل طرح است که حق آموزش کودکان پناهندة افغان در ایران در پرتو نظام حقوق بینالملل ناظر بر پناهندگی چگونه قابل تحلیل است؟ یافتهها حاکی از این است که به نظر میرسد برقراری هزینههای اضافی برای تحصیل پناهندگان افغان نهتنها با استاندارد رفتار ملی در تضاد بوده، بلکه موجب نقض تعهد به برقراری آموزش رایگان و همگانی برای کودکان حاضر در ایران خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اينکه تمرکز اسناد و گزارش هاي بين المللي در حوزة حق تحصيل ، بر تحقق آموزش ابتدايي رايگان ، اجباري و همگاني است ، اين پرسش قابل طرح است که حق آموزش کودکان پناهندة افغان در ايران در پرتو نظام حقوق بين الملل ناظر بر پناهندگي چگونه قابل تحليل است ؟ يافته ها حاکي از اين است که به نظر ميرسد برقراري هزينه هاي اضافي براي تحصيل پناهندگان افغان نه تنها با استاندارد رفتار ملي در تضاد بوده ، بلکه موجب نقض تعهد به برقراري آموزش رايگان و همگاني براي کودکان حاضر در ايران خواهد شد.
تجربۀ بيش از ٣٥ سال سکونت پناهندگان و مهاجران غيرقانوني افغان در ايران عمدتا حاکي از تلاش ايران براي تضمين حق برخورداري از آموزش ابتدايي براي کودکان تبعۀ افغان بوده و در برهه اي از زمان ، اين حقوق با مساعدت و اقدامات مثبت دولت ايران به تحقق کامل نزديک شده است .
اما تصويب قوانين جديد و برقراري شروط ويژه براي ثبت نام کودکان افغان در مدارس دولتي ايران ، دو شرط اساسي آموزش رايگان و اجباري را به شدت تحت تأثير قرار داده و اکنون با ورود موج جديد مهاجران غيرقانوني افغان به ايران و وجود شرايط آموزش مجازي منتج از وضعيت همه گيري کرونا، در ميانۀ شرايط اضطراري پناهندگان ، همکاري و مساعدت نهادهاي بين المللي 1.
González Fernández, Julia, International Legal Protection of the Right to Education for Refugees and Asylum-Seekers; Developments and Challenges, Supervisor: Nele Verbrugghe, KU LEUVEN- KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN, European Master’s Degree in Human Rights and Democratization, A.