چکیده:
تجارت از بخش های اصلی و مهم اقتصاد یک کشور بوده و تجارت بین الملل اهمیتی دو چندان دارد به طوری که کشورهای پیشرفته از دیرباز در تلاش برای گسترش تجارت در سطح جهان بوده اند.و پژوهش حاضر با هدف تاثیر بهای جهانی نفت و فلزات پایه بر رابطه مبادله بازرگانی انجام گردیده است. تحقیق حاضر از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت و روش جزء تحقیقات علی-تحلیلی می باشد. روش گردآوری داده های این مطالعه روش کتابخانه ای است، که داده های مربوط به متغیرهای این مطالعه از سایت بانک جهانی و سایر منابع معتبر اخذ شده است. ابتدا دادهها به منظور بررسی مانایی تحت آزمون دیکی فولر تعمیم یافته(ADF) قرار گرفته اند نتیجه نشان داد که همه دادههای پژوهش به جز رابطه مبادله که در سطح مانا بوده بقیه داده ها با یکبار تفاضل مانا شده اند. در ادامه جهت تخمین مدل از روش ARDL استفاده شده است همه فرضیه ها ( تاثیر قیمت نفت ، مس، آلومینیوم و فولاد بر رابطه مبادله) تایید گردیده است. همچنین وجود رابطه بلند مدت در بین متغیرهای قیمت فولاد، مس، آلومینیوم و رابطه مبادله تایید گردید.
خلاصه ماشینی:
مقدمه جايگاه نفت در اقتصاد ايران به عنوان يک اقتصاد تک محصولي و نيز وابستگي شديد توليد ناخالص ملي به درآمدهاي حاصل از فروش جهاني اين کالا از يک سو و همچنين تأثيرپذيري قيمت نفـت از نوسانات سياسي و اقتصادي در سطح بين الملل کـه اول درآمـدهاي نفتـي را بـيثبـات سـاخته و دوم موجب آسيب پذير شدن اقتصاد داخلي ميگردد، بيانگر اهميت بررسي نوسانات قيمـت نفـت اسـت .
مطالعات داخل کشور نيز مؤيد مطالب بيان شده است ؛ جمـالي و خداپرسـت (١٣٩٨) بـه بررسـي تأثير شوکهاي جهاني قيمت نفت خام و قيمت طلا بر بازار سهام ايران پرداختند.
پرادهان ٢ و همکاران (٢٠١٧) قيمت گذاري کربن و رابطه مبادله بازرگاني براي چين و هند، با استفاده از مدل هاي تعادل عمومي محاسبه شده پويا (CGE)، اثـر قيمـت کـربن را بـر رابطـه مبادله بازرگاني معنيدار ارزيابي کرده و نتيجه گرفته اند که در کشور چين که بيش از کشور هند بـه تجارت خارجي وابسته است بيشتر است .
تخمين مدل (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: محاسبات پژوهش نتايج نشان ميدهد قيمت فولاد با يک وقفه ، قيمت نفت با يک وقفه ، قيمت مـس بـدون وقفـه و قيمت آلومينيوم بدون وقفه داراي تأثير معنيدار بر روي رابطه مبادله است .
نتايج حاصل از تخمين بلندمدت در اين بخش به بررسي رابطه بلندمدت بين قيمت جهاني فلزات پايه و نفت با رابطه مبادله بازرگـاني در ايران ميپردازيم .
بررسـي تـأثير قيمـت محصـولات کشـاورزي بـر رابطـه مبادله بازرگاني و يا بررسي تأثير بهاي جهاني فلزات پايه بر توليد ناخالص داخلي ايـران مـيتوانـد از اين مطالعات باشد.