چکیده:
پژوهش حاضر به منظور شناسایی مسائل سیاسی طرح شده در تفاسیر قرآن کریم، انجام شده است. تفاسیر ترتیبی جامع: المیزان، نمونه، تسنیم، المنار و فی ظلال، بعنوان جامعه آماری مورد پژوهش قرار گرفتهاند. برای شناسایی مسائل سیاسی طرح شده در تفاسیر قرآن کریم، ابتدا مسائل مطرح در علوم سیاسی، شناسایی و نظام جامع مسائل دانش سیاسی متشکل از 263 مسئله و مؤلفه اصلی و 271 مسئله فرعی، تدوین شده است. با بررسی جامعه آماری پژوهش 57مسئله و مؤلفه اصلی در قالب 611 عنوان شناسایی گردید که حدود 21% مسائل اصلی دانش سیاسیاند. از میان مسائل اصلی طرح شده در قلمرو پژوهش درباره 15 مسئله اصلی که حدود 26% کل مسائل شناسایی شده هستند، تنها یک عنوان و مطلب آمده است. در حالی که درباره سه مسئله حاکم(71)، جنگ و جهاد(68)، و حکومت(66)، یعنی 5% کل مسائل شناخته شدهاند، 204 عنوان و مطلب آمده که حدود 33% کل عناوین و مطالب را به خود اختصاص دادهاند. از نظر آماری درصد مسائل طرح شده در تفاسیر جامع ترتیبی، بسیار محدود و نامتوازن هستند. چرا که دیدگاه قرآن در باره تعداد کمی از مسائل سیاسی استخراج شده و اکثریت مباحث، در باره تعداد اندکی از مسائل سیاسی انجام شده است.
The present study was conducted to identify the political issues raised in the interpretations of the Holy Quran. Comprehensive sequential interpretations: Al-Mizan, Namona, Tasnim, Al-Manar, and Fi Zalal have been studied as a Statistical Society. To identify the political issues raised in the interpretations of the Holy Quran, first the issues raised in political science، identified and comprehensive system of political knowledge issues consisting of 263 main issues and 271 sub-issues have been formulated. By investigation the Statistical Society of the study, 57 issues and the main component were identified in the form of 611 titles, of which about 21% re the main issues of political knowledge. Among the major issues raised in the Research realm، on the 15 main issues, which are about26% of the total identified issues، only one title and content are mentioned. While on the three governing issues (71), war and jihad (68), and government (66),204 titles and content are mentioned. Statistically, the percentage of issues raised in comprehensive sequential interpretations is very limited and unbalanced. Because, the Qur'an's view on a small number of political issues has been extracted, and the majority of discussions have been conducted on a small number of political issues.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس، تفاسیر جامع ترتیبی مورد مطالعه، پاسخگوی نیازهای حوزه قرآن و سیاست نیست و لازم است که تفسیر کاملاً سیاسی توسط مفسرین آشنا با علوم سیاسی، تدوین گردد تا خلاءهای موجود در این عرصه را پر نموده و پاسخگوی روز افزون جامع علمی در این عرصه باشد.
تفسیر قرآن، دانش سیاسی، تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، تفسیر تسنیم، تفسیر المنار، تفسیر فی ظلال 1 پژوهش حاضر برگرفته از: رساله دکتری عبدالعلی حسنی، با عنوان: نظام مسائل سیاسی در قرآن کریم (با توجه به تفاسیر مهم معاصر فریقین) است.
حال این پرسش مطرح میشود که درصد مسائل سیاسی طرح شده در تفاسیر جامع ترتیبی شیعه و اهل سنّت با گرایش سیاسی و اجتماعی، به چه میزان است؟ برای پاسخ به این پرسش تفاسیر المیزان، نمونه، تسنیم، المنار و فی ظلال، به دلیل اینکه دارای گرایش سیاسی و اجتماعی هستند، به عنوان جامعه آماری پژوهش، مورد مطالعه قرار گرفتند.
برای شناسایی مسائل سیاسی طرح شده در آثار قرآنی، 5 عنوان تفسیر ترتیبی جامع، 5 کتاب تفسیر موضوعی، 27 کتاب، 132 مقاله علمی و 173 رساله علمی با عنوان قرآن و یک یا چند مسئله سیاسی، مورد مطالعه قرار گرفت.
بر این اساس «نظام مسائل سیاسی»، مجموع مسائلی است که در آثار مهم و معتبر علوم سیاسی با گرایشهای دینی، فلسفی، فقهی، کلامی و روابط بینالملل، به عنوان منابع شناخت مسائل سیاسی، مورد شناسایی قرار گرفته و سپس پالایش (حذف موارد تکراری و تجمیع)، در یک مجموعه منسجم با ساختار منظم، ساماندهی و تدوین شده است.
برای شناسایی و احصای مسائل مطرح در جامعهشناسی سیاسی، به منابع ذیل مراجعه شده است: 1) فرهنگ علوم سیاسی (آقابخشی و افشاریراد، 1383: ص525)، 8 مسئله سیاسی.