چکیده:
یارانههای انرژی شامل یارانههای تولیدکننده و مصرفکننده هستند. اعطای یارانه به مصرفکنندگان باعث میشود تا قیمتهای پرداختی توسط مصرفکننده (اعم از خانوار یا بنگاه) کمتر از قیمت پایه باشد در حالیکه یارانه تولیدکننده، قیمتهای دریافتی عرضهکنندگان را بیش از قیمت پایه مینماید. یارانههای مصرفکننده به دو جزء "یارانه قبل از مالیات" و "یارانه بعد از مالیات"تقسیم میشوند. در یارانه "قبل از مالیات" قیمت پرداختی توسط بنگاه یا خانوار کمتر از هزینههای عرضه و توزیع است در حالیکه در یارانه "بعد از مالیات" مالیات از سطح کارای خود کمتر میباشد. یارانهها از طریق تاثیر منفی بر تراز مالی و بدهی دولت منجر به کاهش رشد اقتصادی میگردند. یارانهها با پایین نگه داشتن سطح قیمتها منجر به کاهش سود یا ایجاد زیان برای تولیدکنندگان انرژی شده و سرمایهگذاری در بخش انرژی را کاهش میدهند که به تبع آن رشد اقتصادی با کاهش مواجه میگردد. یارانهها با جذب منابع سایر بخشهای مولد رشد و نیز کاهش رقابتپذیری بخش خصوصی منجر به کاهش رشد اقتصادی میگردند. با وجود آنکه دستورالعمل واحدی برای موفقیت اصلاحات وجود ندارد، معرفی موانع گوناگون در کشورهای مورد بررسی میتواند احتمال دستیابی به اهداف اصلاحات را افزایش داده و در جلوگیری از برگشت سیاست کمک نماید. بسیاری از کشورها برنامههای خاصی را در راهبرد اصلاح یارانهها جهت غلبه بر موانع پیش رو گنجاندهاند. تجارب کشورها نشان میدهد که شش مولفه کلیدی میتواند احتمال موفقیت اصلاح یارانههای انرژی را افزایش دهد.
خلاصه ماشینی:
تشديد مشکلات واردکنندگان و صادرکنندگان نفت در مواجهه با نوسانات قيمت هاي جهاني انرژي تراز پرداخت بسياري از کشورهاي واردکننده انرژي نسبت به افزايش قيمت هاي بين المللي به دليل افزايش حجم يارانه ها آسيب پذير است که اين آسيب پذيري از طريق انتقال افزايش قيمت ها به داخل و با ايجاد انگيزه براي بهبود کارايي بخش انرژي و کاهش مصرف تعديل ميگردد، ضمن اين که نوسانات يارانه مديريت بودجه را با مشکل مواجه ميسازد.
٣. اصلاح يارانه انرژي: آموخته هاي حاصل از تجربه مطالعه موردي کشورها نشان ميدهد که در دو دهه گذشته ، اصلاح موفق و ناموفق نظام پرداخت يارانه در طيف وسيعي از کشورها و حامل هاي انرژي مختلف با تلاش دولت ها جهت کاهش بار مالي يارانه ها، افزايش قيمت انرژي مصرفي خانوارها و بنگاه ها و بهبود کارايي شرکت هاي تحت مالکيت خود در بخش انرژي همراه بوده است .
تجارب کشورها نشان ميدهد که شش مؤلفه کليدي زير ميتواند احتمال موفقيت اصلاح يارانه هاي انرژي را افزايش دهد: يک برنامه جامع اصلاح بخش انرژي شامل اهداف بلندمدت ، تحليل اثرات اصلاح و مشاوره با سهامداران اين بخش يک راهبرد ارتباطي گسترده و شفاف ، براي مثال با انتشار اطلاعات در زمينه ميزان يارانه ها و ثبت يارانه ها در بودجه فازبندي مناسب افزايش قيمت حامل هاي مختلف انرژي بهبود کارايي شرکت هاي دولتي جهت کاهش يارانه توليدکننده انجام اقدامات حمايتي از اقشار کم درآمد اصلاحات ساختاري جهت حذف قيمت گذاري دستوري انرژي مانند مکانيزم هاي قيمت گذاري خودکار در ادامه هر يک از اين مؤلفه ها با جزئيات بيشتر مورد بررسي قرار ميگيرد.