چکیده:
بیان مسئله
باگذشت بیش از نیم قرن از انتشار حفریات نیشابور توسط ویلکینسن، به رغم مطالعات و پژوهش های صورت گرفته، هنوز نقاط ابهام زیادی در مورد چیستی و سرچشمه های برخی از نقوش باقی مانده است. برخی ریشه های ساسانی و همچنین تاثیرات از نقوش سامرا در طی تحقیقات گذشته روشن شده است. با این حال این مطالعات کمک چندانی به فهم برخی نقوش، که تفاوتی آشکار با سایر نقوش شناخته شده در چهار قرن نخستین اسلامی دارد، نکرده است.
هدف پژوهش
پژوهش حاضر در صدد ارایه راهکاری جدید به خوانش نقوش شرق جهان اسلام است.
روش پژوهش
این پژوهش سعی دارد با روش تاریخی، توصیفی - تحلیلی تصویر جدیدی از تحلیل نقوش نیشابور ارایه کند تا از این طریق راهکاری جدید به خوانش نقوش شرق جهان اسلام ارایه دهد.
نتیجه گیری
به نظر می رسد سمبل ها، نشانه های آیین جین، بودیسم و هندوییسم یکی از ارکان نقوش نیشابور بوده است. این سمبل ها و نشانه ها از طریق عواملی همچون بردگان و اسیران هندو، روابط بازرگانی و جاده ابریشم، جنگ ها و ارتباط حکام مسلمان با ادیان هندی و همچنین همزیستی اسلام و ادیان هند به نقوش نیشابور راه یافته اند.
خلاصه ماشینی:
بررسی تأثیر ادیان هندی (هندوئیسم، بودیسم و جینیسم) بر نقوش تزیینات معماری نیشابور در قرون دو تا چهار هجری 1 نام نویسندگان: فرزاد شفیعی فر 2 خشایار قاضی زاده 3 حبیب اله صادقی 4 امیرحسین صالحی 5 چکیده با گذشت بیش از نیمقرن از انتشار حفریات نیشابور توسط ویلکینسن، بهرغم مطالعات و پژوهشهای صورت گرفته، هنوز نقاط ابهام زیادی در مورد چیستی و سرچشمههای برخی از نقوش باقی مانده است.
این سمبلها و نشانهها از طریق عواملی همچون بردگان و اسیران هندو، روابط بازرگانی و جاده ابریشم، جنگها و ارتباط حکام مسلمان با ادیان هندی و همچنین همزیستی اسلام و ادیان هند به نقوش نیشابور راه یافتهاند.
بر این اساس فرضیه پژوهش آن است که برخی از مبهمترین نقوش یافتشده از حفریات نیشابور قرون ۲ تا ۴ هجری تحت تأثیر ادیان هندی شکلگرفته باشند.
در کنار مطرح کردن این نقوش بهعنوان یکی از نمونههای نخستین اسلیمی که «شیوهای است که با آن اشکال هندسی، نقوش گیاهی اشکال و صور شاخگونه که نماد وفور نعمت هستند، شاخههای تودرتو و حتی دستها و چشمها از حیث نمودارگونگی، پارهای از یک اثرِ باروح و زنده را شکل داده است»، ترکیب غیرمنتظره، نقشمایههای نامتجانس و خلاقیت غریب از کلید واژگان گرابار و اتینگهاوزن پیرامون نقاشیهای نیشابور است Ettinghausen, 1988, 6)).
بنا به آنچه تابهحال به آن اشاره شد چندین سمبل از ادیان هند در نقش بهدستآمده از سبزپوشان قابل مشاهده است که اگر آنها در کنار هم دیده شود فهم نقش بهدستآمده از سبزپوشان آسانتر میشود و میتوان بر اساس آن سایر نقوش حفریات نیشابور را نیز تحلیل کرد (جدول 1).