چکیده:
حرم مطهر رضوی، یکی از مهمترین بناهای مربوط به شیعیان است. لذا در میتوان از بررسی آثاری و کتیبههای برجای مانده در این بنای تاریخی به برخی از انگارههای مذهب شیعه پی برد. غلو در دین، یکی از مهمترین آسیبهایی تهدیدکننده دین در هر روزگاری، باورهای ناصواب در این حوزه است. ازجمله مهمترین باورهای ناصواب دینی، اعتقادات و اندیشههای غلوآمیز میباشد. این اعتقادات میتواند در حوزههای مختلف مرتبط با دین، نتایج سوئی به بار آورد. در جهان اسلام، اواسط قرن نخست هجری یعنی دوران خلافت حضرت علی (ع)، مبداء ظهور اندیشههای غالیانه یا زیاده روی در باورهای دینی در میان مسلمانان است. این باورها در قرون بعد نه تنها از میان نرفت بلکه آشکارا و نهان به راه خویش ادامه داد، تا اینکه در زمان صادقین (ع) تبدیل به جریانهایی گردید که به شکلی نظاممند اقدام به جعل حدیث و ترویج عقاید نمودند. در پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیل و با تکیه بر دادههای منابع کتابخانهای انجام شده است. در این پژوهش با گذری بر غلو از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین که گاه موجب میشود روشهایی از قبیل بررسی سند و اعتماد به اقوال و کتب مشهور در تشخیص آنها ناکارآمد باشد، بیان میگردد. آنگاه با بررسی و تحلیل سه نمونه از احادیث مهمی که تاکنون مستمسکی برای اندیشههای غالیانه بوده، شیوه کشف باورهای غلوآمیز، با تکیه بر روشی که مورد تاکید امامان (ع) بوده است، تبیین و مردود بودن این اندیشهها آشکار میگردد. از سوی دیگر در کتیبههای حرم امام رضا (ع) نیز برخی شاخصهای غلو و مقابله با آن مشهود است. اهداف پژوهش: 1. بازناشناسی شاخصههای غلو در دین اسلام و علل پیدایش آن. 2. بررسی مسئله غلو در احادیث و روایات کتیبههای حرم مطهر امام رضا (ع). سوالات پژوهش: 1. علل بروز اندیشههای غلو در جامعه اسلامی چیست؟ 2. آیا در احادیث و روایات کتیبههای حرم امام رضا (ع) به مسئله غلو اشاره شده است؟
One of the main factors that cause the devil to interfere in human thoughts and actions and affect it is exaggeration in religion. One of the most important threats to religion in every day is misconceptions in this area. One of the most important religious misconceptions is exaggerated beliefs and thoughts. These beliefs can have adverse consequences in various areas related to religion, including a kind of baseless conflict between religion and reason or religion and science that arises from some exaggerated beliefs. In Islam, the middle of the first century AH, ie the period of the caliphate of Imam Ali (as), is the origin of the emergence of exaggerated ideas or excesses in religious beliefs among Muslims. Not only did these beliefs not disappear in the following centuries, but they continued on their way, openly and secretly, until in the time of Sadeghin (AS), they became currents that systematically tried to fabricate hadith and promote beliefs. In the present study, by passing an exaggeration from the point of view of the Imams and the books of the Ahl al-Bayt, which sometimes causes methods such as examining the document and trusting the famous sayings and books in recognizing them, are ineffective. Then, by examining and analyzing examples of important hadiths that have been a refuge for exaggerated thoughts so far, the method of discovering exaggerated beliefs, relying on the method that has been emphasized by the Imams (AS), reveals the explanation and rejection of these ideas.