چکیده:
بیطرفی قضات دیوان بینالمللی دادگستری از الزامات استقلال قضایی آن است و نحوة انتخاب قضات از جمله عوامل مهم تضمین یا خدشهدار شدن بیطرفی آنهاست. هدف اساسی از مقررات مربوط به نحوة انتخاب قضات دیوان، ممانعت از دخالت مستقیم دولتها در این فرایند بهمنظور تضمین بیطرفی قضات و تمامیت دیوان است. این امر در مرحلة اول از طریق وارد کردن گروههای ملی دیوان دائمی داوری برای معرفی کاندیدها و ایجاد سیستمی غیرمستقیم بهمنظور جلوگیری از دخالت مستقیم دولتها، و پیشبینی سیستم دوگانة انتخابات یعنی دخالت مجمع عمومی و شورای امنیت در انتخاب قضات در مرحلة دوم، صورت میگیرد. دخالت دو رکن مزبور بیانگر سازش میان تفکر و منافع دولتهای قدرتمند در داشتن نماینده در دیوان و تفکر و منافع سایر دولتها در قرار گرفتن در شرایط برابر با دول مزبور است. این مقاله با بررسی جداگانۀ هریک از این مراحل در فرایند انتخاب قضات دیوان درصدد یافتن پاسخ این پرسش است که آیا سیستم انتخاب قضات دیوان و عملکرد آن بهگونهای است که مانع دخالت قدرت سیاسی دولتها و در نتیجه، تضمین و حفظ بیطرفی قضات دیوان بینالمللی دادگستری شود؟
The Impartiality of the judges of the International Court of Justice (ICJ) is one of the requirements of its judicial independence. The procedure of electing ICJ judges is an important factor in ensuring their impartiality. The main purpose of the UN Charter’s provisions on the election of ICJ judges is to prevent the interference of governments in the process in order to ensure the integrity of the Court. This is done, in the first stage, by nomination of the candidates through the national groups of the Permanent Court of Arbitration and a dual election system involving the General Assembly and the Security Council, in the second stage. The involvement of these two organs reflects a compromise between the thinking and interests of powerful states in having their own judges in the Court and the interests of other states who wished to be on an equal footing with the great powers. This article examines each of these steps in the process of electing judges, and seeks to answer whether the system of electing ICJ judges and its functionality is such that it can prevent the political interference of governments, and consequently, ensure and maintain the impartiality of the judges.
خلاصه ماشینی:
ايـن امـر در مرحلـۀ اول از طريـق وارد کـردن گروه هاي ملي ديوان دائمي داوري براي معرفي کانديدها و ايجاد سيستمي غيرمستقيم به منظور جلوگيري از دخالت مستقيم دولت ها، و پيش بيني سيستم دوگانۀ انتخابات يعني دخالت مجمع عمومي و شوراي امنيت در انتخاب قضات در مرحلۀ دوم ، صـورت مـيگيـرد.
فرايندهاي گزينش قضات ديوان مبتني بر يک آيين دوقسمتي تعيين نامزدهـا و انتخـاب اسـت که از دعوت دبير کل از دولت ها براي تعيين نامزدها از طريق گروه هاي ملي ١ آغاز و بـه انتخـاب توسط مجمع عمومي و شوراي امنيت ملل متحد از ميان نامزدها ختم ميشود.
National Group دوگانۀ انتخابات پيش بيني شده است ، به اين معنا که دولت هـا از يـک سـو، در انتخـاب قضـات دخالت مستقيم ندارند و اين امر از طريق معرفي نامزدها توسط گروه هاي ملي دولت هايي که در ديوان دائمي داوري ١ عضويت دارند و در مورد ساير دولت ها از طريق گروه هاي ملي که بـه ايـن منظور ايجاد شده اند، انجام ميگيرد.
هرچند اين سيستم معرفي نامزدها توسط گروه هاي ملي تصور نقش کمرنگ دولت ها و استقلال قضات ديوان از دولت ها را منعکس ميکند، لکن نحوة انتخاب خود گـروه هـاي ملـي و عملکـرد اعضاي آنها ممکن است موجب ايجاد تشکيک در تفکر و تصور مزبور شود.
معرفي نامزدهاي ديوان بين المللي دادگستري از طريق گروه هاي ملـي، در عمـل مـيتوانـد منشأ بالقوة دخالت دولت ها در انتخاب داوطلبان به طريق ديگري نيز شود، به اين صورت که در عمل بيشتر اعضاي ملل متحد خواه به واسـطۀ عـدم عضـويت در ديـوان دائمـي داوري و خـواه به واسطۀ عدم تمايل به ايجاد گروه ملي، فاقـد گـروه ملـي هسـتند.