چکیده:
شیوع کووید 19 یک چالش بینالمللی است که در طی قرون گذشته بیسابقه بوده است. این ویروس که در اواخر دسامبر 2019 در شهر ووهان چین منتشر شد، طی زمان کوتاهی سرتاسر جهان را در برگرفت. سیاست و عملکرد کشورها در مواجهه با بحران کرونا، بخشی تحت تاثیر خطمشی جهانی و بخشی نیز حاصل عملکرد داخلی است. سوال اصلی مقاله حاضر این است که نقش دولتها در کنترل و مدیریت شیوع پاندمی کرونا، ویروس نوین در جهان را چگونه میتوان ارزیابی، استنتاج و تحلیل کرد؟ و آیا اقدامات اتخاذی توسط دولتها به همکاری کشورها با یکدیگر منجر میشود یا بالعکس موجب نزاع و اختلاف کشورها میشود؟ یافتهها نشان میدهد که در شرایط همهگیری بیماری کوویدـ 19 در جهان باتوجه به رویکرد رئالیسم ساختاری در نظام بینالملل دولتها همچنان بر مرزبندیهای سیاسی و جغرافیایی خود تاکید کرده که این امر مانع مدیریت و جلوگیری از شیوع این بیماری در جهان میباشد. شیوع این بیماری بار دیگر نشان داد همانطور که نئورئالیستها تاکید میکنند دولتها همچنان مهمترین بازیگران نظام بینالملل به شمار میآیند. همچنین پاندمی کرونا محل تلاقی اندیشهها و نزاع گفتمانی در عرصه بینالملل است که زمینه رقابتهای سیاسی، اقتصادی و ... را برای دولتها فراهم میسازد. این فرضیه، خود را وفادار به خصلت فاقد اقتدار مرکزی در محیط بینالملل میداند که کشورها را به اصل خودیاری و بقا سوق میدهد. قابل ذکر است که مقاله حاضر از روش توصیفی ـ تحلیلی در روش جمعآوری دادهها به شیوه کتابخانهای (اسنادی) بهره برده است.
خلاصه ماشینی:
سوال اصلی مقاله حاضر این است که نقش دولتها در کنترل و مدیریت شیوع پاندمی كرونا، ويروس نوين در جهان را چگونه میتوان ارزیابی، استنتاج و تحلیل کرد؟ و آیا اقدامات اتخاذي توسط دولتها به همکاری کشورها با یکدیگر منجر میشود یا بالعكس موجب نزاع و اختلاف کشورها میشود؟ یافتهها نشان میدهد که در شرایط همهگیری بیماری کوویدـ 19 در جهان باتوجه به رویکرد رئالیسم ساختاری در نظام بینالملل دولتها همچنان بر مرزبندیهای سیاسی و جغرافیایی خود تأکید کرده که این امر مانع مدیریت و جلوگیری از شیوع این بیماری در جهان میباشد.
باتوجه به مبانی نظری پژوهش حاضر و نگاه رئالیستی به محیط بینالملل نقش دولتها همچنان بعنوان مهمترین بازیگران نظام بینالملل فزاینده بوده و کشورها در رقابت با یکدیگر در محیط ناامن بینالمللی در پی حفظ و بقا و کسب بیشترین منافع برای خود هستند.
با مبنا قرار دادن نگاه رئالیستی به محیط بینالملل که فاقد اقتدار مرکزی است در شرایط بحرانهای جهانی مانند پاندمی کوویدـ 19، بین دولتها همگرایی و اتفاقنظر وجود ندارند و برخلاف نظر کسانی معتقدند این مدیریت به همکاری و کمک کشورها به یکدیگر منجر میشود، به عدم همکاری و واگرایی بین کشورها در مدیریت این بیماری در جهان بدل شده است.
به دلیل نوظهور بودن آن و همچنین کشف زوایای پنهان این پاندمی، مورد توجه محققین و صاحبنظران در این حوزه قرار گرفته است که به چند مورد از آن اشاره میکنیم:- مقاله «بررسی و شیوع بیماری کوویدـ 19 در جهان با تأکید بر تئوری توطئه از منظر رویکرد واقعگرایی» توسط احمد جهانینسب در نخستین همایش ملی کرونا در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ارائه گردید، آمده است که تئوری توطئه و ساختگی بودن ویروس مورد قبول نبوده و چیزی جزء توهم و توطئه نیست.