چکیده:
یکی از وجوه زندگی اجتماعی تمام انسانها آزادی و بالتبع انتخاب آزادانه شغل است و هر
شخص اعم از زن و مرد حق دارد هر شغلی را که مایل است و به آن مهارت دارد انتخاب کند.
یکی از مشاغل مهم فعالیتهای اجتماعی که زنان در آن حضور دارند منصب قضاست . قضا در
اسلام از قداست خاصی برخوردار و از منظر مسلمانان جایگاه پیامبران الهی است و کسانی هم
که در این منصب قرار میگیرند اعم از زن و مرد میبایست کاملا متقی و پرهیزگار باشند. اما
با توجه به نظرهای اعم فقهای صلاحیت زنان برای تصدی پست قضاوت از جمله امور چالش
برانگیز در فقه امامی و اهل سنت است. از اینرو هدف از این مقاله بررسی جایگاه قضاوت زنان
در ایران از لحاظ فقهی و حقوقی میباشد. در این پژوهش به معنا و مفهوم قضا، قاضی و
ویژگیهای آن، تفاوت زن و مرد و قضاوت زنان در نگاه مخالفان، موافقان و عصر حاضر،
تاریخچه قضاوت زنان از لحاظ حقوقی، مسالهی قضاوت زن در اسناد حقوق بینالملل و فواید
پذیرش قضاوت زن در نظام حقوقی کنونی پرداخته میشود. اطلاعات این مقاله بهصورت
توصیفی تحلیلی و اسنادی گردآوری شده است.
خلاصه ماشینی:
فرضيه اصلي ما عبارتند از جايگاه قضاوت زنان در ايران به چه نحو ميباشد و سوالات اين پژوهش بدين شرح ميباشد: ١- آيا واقعا دليل محکمي بر عدم جواز قضاوت زن وجود دارد يا نه ؟ ٢- آيا قضاوت زن در اسلام حرام است و باطل ، يا جايز است و نافذ؟ ٣- بررسي جايگاه قضاوت زنان از لحاظ حقوقي و فقهي چگونه است ؟ کارهاي مرتبط با اين مقاله بدين شرح ميباشد: شاکري گلپايگاني و همکاران (١٣٩٥) بيان ميکند در ادوار فقهي گوناگون براي شخصي که قصد احراز منصب قضاوت دارد تقريبا شرايط مشترکي ذکر شده است ، اما درباره ي شرط ذکورت نظرهاي متفاوتي بيان شده است .
شاکري و ميلکي(١٣٨٢) بيان ميکند با فرض عدم قابليت خدشه در دلائل فقهي منع جواز قضاوت زنان و با اين لحاظ که اکنون در ايران غالبا قضاوت محاکم ، مجتهد نيستند و از باب تقريب حکم به واقع ، لازم ميآيد دادرسي دو يا سه مرحله اي شود، (دادرسي در شرايط فعلي) دادرسي از باب قضاوت ضرورت است ، لذا با توجه به اين جريان و تشريفات رسيدگي را از آغاز تا پايان قانون مشخص کرده است به نظر ميرسد زنان در صورت داشتن شرايط لازم قانوني و عالم بودن به قوانين و قدرت تشخيص موضوع ها، هم بتوانند با عنوان قاضي-عرفي نه فقط پست هاي مشاوره قضائي، قاضي تحقيق و قاضي اجراي احکام را احراز کنند بلکه همينطور آنها ميتوانند با همين عنوان در مناصب قضايي دادسرا(داديار، بازپرس ، دادستان ) و محاکم بدوي با صدور قرارها و احکام غير قطعي مشغول به کار شوند.