چکیده:
طرح مسئله: آمایش سرزمین، ارزیابی سامانمند توان محیطزیست برای کاربریهای مختلف است که هدف آن، انتخاب و اتخاذ بهترین کاربری ممکن باتوجه به شرایط اقتصادی-اجتماعی میباشد. رویکردها به برنامهریزی فضایی همگام با پیچیدهتر شدن جوامع دگرگون میشوند. واقعیت این است که در ارزیابی توان کاربریهای مختلف باتوجه به تضاد بین آنها مسائل مرتبط با برنامهریزی فضایی از سرشتی متفاوت برخوردار هستند.هدف: هدف از این پژوهش تخصیص کاربریهای کشاورزی، شهری و صنعتی در شهرستان مبارکه با در نظر گرفتن تداخل حاصل از سایر کاربریها برای چیدمان بهینه کاربریها میباشد.روش: بهمنظور استانداردسازی و تعیین وزن معیارها و زیرمعیارهای اکولوژیک، فیزیکی و اقتصادی-اجتماعی مشخص شده برای هر کاربری از مدل AHP استفاده گردید و پس از ارزیابی توان منطقه برای کاربریهای مدنظر که با استفاده از روش WLC بهدست آمد به تلفیق تمام کاربریها با استفاده از روش MOAL پرداخته شد. در آخرین مرحله بهترین مناطق برای هر کاربری با روش TOPSIS تشخیص داده شد.نتایج: نتایج این پژوهش نشان میدهد که تمام مناطق پیشنهادی پس از تلفیق کاربریها، شامل آن دسته از پیکسلهایی میباشند که مطلوبیت آنها در نقشههای ترکیب خطی وزندار در کاربری کشاورزی از 98/0، در کاربری صنعتی از 86/0 و در کاربری شهری از 9/0 بیشتر بوده است. همچنین با توسعه حدوداً 1 درصد هر کاربری براساس مساحت شهرستان مبارکه، هر کاربری توان لازم برای توسعه حدوداً 1100 هکتاری را در آینده دارد.نوآوری: باتوجه به سابقه پژوهشهای مرتبط با برنامهریزی کاربری اراضی در شهرستان مبارکه به نظر میرسد این پژوهش یکی از پژوهشهای پیشگام در تخصیص بهینه اراضی برای از بین بردن تعارضات حاصل از کاربریهای مختلف در شهرستان مبارکه میباشد.
The purpose of this study is to allocate multi objectives of agricultural, urban and industrial land uses in Mobarakeh county, by considering the conflicts with other land uses for optimal allocation of land uses. In order to standardize and determine the weight of ecological, physical and socio-economic criteria and sub-criteria for each land use, the AHP model was used and after evaluating the potential of area for the intended land uses that obtained by WLC method, all land uses were integrated by using the MOLA method. In the last step, the best patches for each land use were identified by TOPSIS method. The results of this study showed that all the mentioned areas after the integration of land uses include those pixels whose usefulness in weighted linear combination maps in agricultural land use from 0.98, in industrial land use from 0.86 and in urban land use from 0.9 has been more. Also, by considering the constant weight of three land uses, Mobarakeh county has the sufficient capability to develop approximately 1100 hectares for each land use in the future. Besides land potential for each land use, their conflicts with each other have been resolved by using the MOAL method, it can be claimed whether in the process of assessing the potential or allocating different land uses, the optimal land allocation is used for allocate conflicting land uses, much better results It will lead to a move towards sustainable development thinking.
خلاصه ماشینی:
تخصيص بهينۀ کاربريهاي اراضي شهرستان مبارکه با استفاده از روش MOLA رضا پيکانپور فرد ١، علي لطفي *٢، حسين مرادي ٢، سعيد پورمنافي ٢ ١- کارشناسي ارشد، دانشکدة مهندسي منابع طبيعي ، دانشگاه صنعتي اصفهان ، اصفهان ، ايران ٢- استاديار، دانشکدة مهندسي منابع طبيعي ، دانشگاه صنعتي اصفهان ، اصفهان ، ايران چکيده طرح مسئله : آمايش سرزمين ، ارزيابي سامانمند توان محيط زيست براي کاربري هاي مختلف و هدف آن ، انتخاب و اتخاذ بهترين کاربري ممکن با توجه به شرايط اقتصادي - اجتماعي است .
(رجوع شود به تصویر صفحه ) شکل - ١: مدل مفهومي کلي روش کار معيارها و زيرمعيارهاي استفاده شده 1 Internet در جدول ١، معيارها و زيرمعيارهاي شــاخص هاي فيزيکي، اکولوژيک و اقتصــادي- اجتماعي براي کاربريهاي کشاورزي، صنعتي و شهري و در جدول ٢، حدود معيار و نوع تابع استفاده شده در آنها مشخص شده است ؛ با استفاده از نظر خبرگان و مرور منابع مختلفي ازجمله کتاب هاي شالودة آمايش سرزمين ، قانون ، مقررات ، ضوابط و استانداردهاي محيط زيست انساني و گزارش آمايش سرزمين و سند راهبردي توسعۀ استان اصفهان مشخص شده است ؛ همچنين پنج زيرمعيار ديگر هم در مرحلۀ تصميم گيري براي هر کاربري ايجاد شد که عبارت اند از: نزديکي به منابع آب ، اندازة لکه ها که براســاس کيلومترمربع در نرم افزار ARC GIS محاســبه شــد، يکپارچگي لکه هايي که با استفاده از نرم افزار Idrisi tersest به دست آمد، لايۀ دوري از مناطق داغ زيستي١و لايۀ دسترسي به خطوط ارتباطي.