چکیده:
کبوترخانه یکی از مهمترین بناهای بومی ایران و ترکیه در رابطه با کشاورزی سنتی بوده که اهمیت و جایگاه آن در فرهنگ غنی دو کشور ناشناخته مانده است. کبوترخانههای ایران صرفا بهمنظور تولید کود جهت تقویت زمینهای کشاورزی ساخته میشدند؛ اما کبوترخانههای ترکیه علاوه بر تولید کود، با هدف تولید گوشت و با توجه به نیترات پتاسیم موجود در فضله کبوتر از آن جهت تهیه باروت و تجارت آن به کشورهای اروپایی هم استفاده میشده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی اهمیت بناهای مذکور در دو کشور ایران و ترکیه با توجه به مناسبات سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی منطقه و تعیین نقش آنها در ابعاد مختلف زندگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. نتایج پژوهش نشان میدهد شرایط زیستمحیطی نقش قابل توجهی در استقرار، تنوع شکلی، مصالح و اهداف ساخت کبوترخانههای دو کشور داشته است. کبوترخانههای ترکیه به اشکال مربع، مستطیل، با پایه مدور یا بیضی (دو قسمتی زیر و بالای زمین) با مصالح سنگی، خشتی و یا در دل صخرههای سنگی و به دور از مزارع ساخته شدهاند؛ اما کبوترخانههای ایران عموما خشتی، بزرگتر از نمونههای ترکیه و در میان مزارع دشتها و کنار رودخانهها و به اشکال مدور و در برخی موارد مستطیلی (گلپایگان، خوانسار و خمین) طراحی شدهاند.
AbstractDovecote is one of the most important native buildings of Iran and Turkey in relation to traditional agriculture, its importance and place in the rich culture of the two countries remains unknown. Iranian Dovecotes were built only to produce fertilizer to strengthen agricultural lands; however, in addition to fertilizer production, Turkish dovecotes have also been used to production of meat and gunpowder due to the potassium nitrate in pigeon droppings, therefore trade it to European countries. Since the construction of these Dovecotes is almost simultaneous with Iranian Dovecotes, a comparative study of them with Iranian examples in terms of distribution pattern, performance, construction goals, antiquity and architectural features seems necessary. The results show that environmental conditions have played a significant role in the establishment, diversity of form, materials used and the purpose of building Dovecotes in the two countries. Turkish Dovecotes are square, rectangular, with a circular or oval base (two parts) with stone, brick materials or in the heart of rocky cliffs and away from farms; but Iranian Dovecotes are generally brick, larger than the Turkish examples and are designed in the fields of the plains and along the rivers, in circular shapes and in some cases rectangular.
خلاصه ماشینی:
com پراکنش اين بناها عموما در بخش هاي مرکزي اصفهان ، مبارکه ، فلاورجان ، قهاب ، بر آن ، لنجان ، گلپايگان ، خوانسار، نجف آباد، خمينيشهر و شهرضا بوده ؛ اگرچه نمونه هايي نيز در شهرستان خمين استان مرکزي، دو نمونه در شهر يزد، ٥ نمونه در مياندوآب و يک نمونه هم در مراغه شناسايي شده است .
با توجه به همزماني حکومت صفويان با دولت عثماني، تأثر و تأثرات ساخت اين بناها در سياست هاي دو کشور جايگاه ويژه اي داشته است ؛ به طوري که در منطقه کاپادوکيه ، کايسري (قيصريه )، جسي در آناتولي مرکزي و دياربکر ترکيه نيز بناهاي مشابهي ساخته شده که برگرفته از فرهنگ بومي منطقه اند.
ذکر کبوترخانه ها در متون ادبي و تاريخي اگرچه همواره رابطه اي دوستانه ميان انسان و کبوتر وجود داشته و اين رابطه در شکل کارکردي خود، در قالب کبوترخانه نمود يافته است ؛ با اين حال پژوهشگران داخلي و خارجي نتوانسته اند به طور دقيق اطلاعات درخور توجهي از نخستين کبوترخانه ها در اختيار قرار دهند و اکثرا از ساخت اولين نمونه ها بياطلاع اند (فرهادي، ١٣٧٢؛ ١٩٢٠ ,Cook ,١٩٩٨ :Spandl ;١٩٩٨ :Hansell ;١٩٨٤ :Husselman).
, 2010,“Ancient Pigeon Houses: Remarkable Example of the Asian Culture Crystallized in the Architecture of Iran and Central Anatolia”, Asian Culture and History, Vol. 2, No. 2, pp.
, 1966, “The Pigeon Towers of Isfahan”, Iran, Journal of the British Institue of Persian Studies, the British Academy, Burlington Gardens, London, Vol. IV.