چکیده:
در منابع دینی به صلوات بر پیامبر اکرم (ص) و دعا برای رفعت درجه ایشان بسیار سفارش شده است. براساس روایات، این کار منافع زیادی، مثل طهارت نفس، تکفیر گناهان و سنگینی میزان برای شخص دعاکننده و مصلّی بهارمغان میآورد. اما پرسش این است که آیا خود پیامبر نیز بهعنوان مدعوله و مصلّیعلیه از این دعاها و صلواتها منتفع میشود و درجه ایشان در سیر صعودی افزایش مییابد یا خیر؟ برخی با استناد به دلایل گوناگون معتقدند: پیامبر نفعی از این دعاها و درودها نمیبرد و ارتقای وجودی آن حضرت در اثر این ادعیه و صلواتها غیرممکن است. در این مقاله با رویکرد جامع عقلی ـ نقلی، هم اصل این دیدگاه و هم ادله آن جداگانه بررسی و نقد گردیده و در نهایت ثابت شده است که این ادعیه و صلوات در کنار برکاتی که برای داعی و مصلی دارد، برای شخص پیامبر(ص) هم نافع است و موجب افزونی کمالات و ارتقای درجه آن بزرگوار در قوس صعود میگردد.
In religious sources, salawat to the Holy Prophet and praying for his elevation are highly recommended. According to narrations, salawat and prayer for the Prophet have many benefits, such as purification of the soul, absolution of sins, and rewards for the those sending blessing and salawat. But the question is: does the Prophet himself, as the recipient of these salawats and prayers, benefit from them? Does his spiritual stage improve in the arc of ascent? Giving various reasons, some believe that the Prophet does not benefit from these prayers and blessings and they can never elevate his existential stage. Using a comprehensive rational-narrative approach, this article examines both the nature of this view and its arguments, and finally proves that prayer and salawat are beneficial both for those who send them and for the Prophet. They elevate the spiritual stage of the noble Prophet in the arc of ascent.
خلاصه ماشینی:
با توجه به آنچه گذشت، مقصود از «ارتقا و رفعت درجه پيامبر در قوس صعود در اثر دعا و صلوات» آن است که خداوند با نزول رحمت تازه و اعطاي فيض و کمال جديد به رسول خدا(، مرتبه وجودي ايشان را در عالم هستي از آنچه هست بالاتر ميبرد و پيوسته بر جايگاه آن جناب در مدارج تقرب به حق ميافزايد و بدينسان، دعاي امت را در حق ايشان مستجاب ميکند.
درواقع کسي که براي پيامبر از خداوند نزول رحمت و رفعت درجه طلب ميکند، با اين کار به تکريم و تعظيم رسول خدا( پرداخته، محبت و ارادت خود را به ايشان اظهار مينمايد و خداوند نيز به همين سبب آن شخص را مورد عنايت ويژه خود قرار ميدهد و مواهب زيادي به او ميبخشد که در روايات به آنها اشاره شده است؛ ازجمله اينکه در اثر صلوات، طيب بدن و طهارت نفس براي مصلي حاصل ميشود (ابنبابويه، 1378، ج2، ص275)، گناهانش بخشيده ميگردد (همو، 1362، ص73)، ميزان اعمالش با سنگينترين کار نيک پر ميگردد (حرعاملي، 1409ق، ج7، ص197)، و در يک کلام، اگر کسي براي رفعت درجه پيامبر دعا کند، خودش ترفيع مقام مييابد و آن دعا موجب ارتقاي مقام پيامبر نميشود.
ازاينرو ديدگاه مختار اين است که دعا و صلوات ـ همانگونه که منافعي را نصيب داعي و مصلي ميكند و موجب ترفيع مقام آنان ميشود، براي مدعوٌله و مصليعليه نيز منافعي به همراه دارد و بر مرتبه وجودي پيامبر و کمالات آن جناب ميافزايد.