چکیده:
فرزند خواندگی نهاد قانونی است که به موجب آن رابطه خاصی بین فرزند خوانده و پدر خوانده و مادر خوانده به وجود می آید. این امر در طول تاریخ حقوق، سابقه نسبتا طولانی دارد و در ادوار مختلف با اهداف گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. این تاسیس حقوقی پس از سیر تحولاتی در حال حاضر به صورت کامل و ساده یا ناقص در حقوق کشورهای غربی با آثار متفاوت پذیرفته شده است. در ایران با وجود سابقه پذیرش این نهاد در دوران حکومت ساسانیان و اعتبار آن نزد زرتشتیان، با نفوذ اسلام منسوخ گردید ولی به علت فواید فردی و اجتماعی و نیاز مبرم جامعه و استقرار عدالت و حمایت از اطفال بدون سرپرست تحت عنوان (( سرپرستی اطفال بدون سرپرست )) با آثار حقوقی مشخصی احیا گردیده است. نهاد فرزند خواندگی علاوه بر فوایدی که برای فرزند خوانده در بر دارد، برای استحکام بخشیدن اساس خانواده و از بین بردن ناهنجاری های آشکار و پنهان زن و شوهری که از داشتن فرزند واقعی محروم مانده بسیار کارساز است و زن و شوهری که فاقد فرزند هستند ولی با عشق و علاقه زندگی مشترک را ادامه می دهند از طریق پذیرش کودکی در خانواده خود، غم پنهانی این محرومیت را به فراموشی می سپرند و یا از سنگینی و فشار آن می کاهند و طفل بیگناه حاصل از عوامل طبیعی یا غیر طبیعی همانند فرزند واقعی در پناه این خانواده به نحو مطلوب رشد می کند و وارد جامعه می گردد.
خلاصه ماشینی:
در گذشته دور روسای قبیله ها به منظور تقویت بنیه دفاعی و زیاد شدن قدرت قبیله ایی و داشتن جمعیت فراوان، خانواده ها و اعضای قوم را به داشتن فرزند زیاد تر تشویق می کردند و به افراد کثیر الاولاد، صله قابل توجهی می بخشیدند که به تدریج داشتن فرزند وظیفه مقدس و سنتی حسنه شناخته شد و ارزش مذهبی پیدا کرد به نحوی که افراد بدون فرزند در خود احساس کمبود می کردند و دچار مشکلات روحی می شدند و متفکران برای حل این مشکل و جبران این کمبود، راه حلی اندیشدند و چنین مرسوم گردید، افرادی که با وجود اشتیاق و علاقه فراوان به داشتن فرزند از این موهبت محروم بودند، فرزند خواندگی انتخاب و جانشین فرزند واقعی نمایند، کم کم این طرز تفکر در ذهن مردم به عنوان سنت حسنه رسوخ کرد، از طرف دیگر در میان اقوام گذشته، خانواده بر اساس قدرت پدری یا پدر شاهی استوار بود و رئیس خانواده قدرت فوق العاده ای داشت.
2- فرزند خوانده به غیر از آثار ارث و حرمت نکاح از تمامی حقوق فرزند طبیعی برخودار می باشد 3- ازدواج سرپرست و فرزند خوانده با او از نظر اسلام مجاز شمرده شده است اهداف 1- کشف و بیان نواقص قانونی و ارائه راه حل های مناسب برای پذیرش فرزند خوانده 2-حفظ حقوق مادی و معنوی فرزند خوانده از طرف پدرخوانده یا مادر خوانده 3-اثبات ماهیت حقوقی نهاد فرزند خواندگی و چگونگی ایجاد و شرایط آن.