چکیده:
از مهمترین مسائل درکشورهای درحالتوسعه، سکونتگاههای غیررسمی میباشد؛ علل عمدهای همچون توزیع نابرابر امکانات، رشد فزاینده جمعیت کشور، عدم توجه ویژه به اقشارکم درآمد در برنامهریزی مسکن، موجب پیدایش و توسعۀ این نوع از سکونتگاهها میشوند. با وجود انتقادات ویژه به رویکردهای گذشته در مداخلات سکونتگاههای غیررسمی، رویکرد توانمندسازی با ویژگی ایجاد کارایی اقتصادی و کارآمدی اجتماعات در توسعۀ بخش مسکن، توانمندسازی سیاسی و اجتماع محلی مطرح گردیده؛ دستیابی به این رویکرد در ساماندهیِ سکونتگاهها، با مشارکت ساکنین و مطابق با نیاز آنان، میسر خواهد بود؛ هدف پژوهش حاضر، بررسی امکانسنجی بهمنظور توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی محلۀ زورآباد در خیابان شهید میرزایی، بر پایه ادراک ذهنی شهروندانِ شهر لوشان میباشد. پژوهش از نوع کاربردی، روش انجام پژوهش، توصیفی-تحلیلی و دادهها از طریق مطالعات اسنادی و میدانی گردآوری شدند. بدین منظور 5 مؤلفۀ اجتماعی، کالبدی، اقتصادی، محیطزیستی و دسترسی، که در شکلگیری سکونتگاههای غیررسمی دخیل بودند شناسایی شدند و در قالب 26 پرسش تخصصی و بهصورت طیف لیکرت در اختیار نمونۀ آماری پژوهش (373 نفر) قرار گرفت. بهمنظور تجزیهوتحلیل اطلاعات از نرمافزار spss-v20بهره گرفتهشد. در مرحلۀ اول با استفاده از آزمون فریدمن، مشخص شد، از دیدگاه شهروندان میان مؤلفههای تشکیلدهندهی سکونتگاه غیررسمی محلۀ زورآباد تفاوت وجود دارد؛ در مرحله دوم، با استفاده از تحلیل عاملی، مشخص گردید که مؤلفۀ اقتصادی با ضریب 321/0، بهعنوان بالاترین اولویتِ توانمندسازی و به ترتیب مؤلفۀ محیطزیستی با ضریب 309/0، اجتماعی با ضریب 297/0، کالبدی با ضریب 266/0 و دسترسی با ضریب 231/0؛ بایستی در اولویت رسیدگی توسط مسئولان ذیربط قرار گیرند.
One of the most important issues and consequences in the cities of developing countries is the issue of informal settlements; Achieving the empowerment approach in organizing informal settlements will be possible with the participation of residents and according to their needs; The purpose of this study is to investigate the empowerment of informal settlements in Zourabad neighborhood based on the mental perception of the citizens of Lushan. Research was applied, research method, descriptive-analytical and data were obtained through documentary and field studies (by completing 373 questionnaires). For this purpose, 5 social, physical, economic, environmental and access components, which were involved in the formation of informal settlements, were identified and provided to the statistical sample of the research (373 people) in the form of 26 specialized questions and in the form of Likert scale. Took. In order to analyze the data, spss-v20 software was used. According to the results of the research, in the first stage, using the Friedman test, it was found that, from the citizens' point of view, there is a difference between the components of the informal settlement of Zourabad neighborhood; In the second stage, using factor analysis, it was found that the economic component with a coefficient of 0.321, is the highest priority of empowerment in Zurabad neighborhood from the citizens' point of view, which requires more attention in the category of empowerment to this component and Then the components of environment with a coefficient of 0.309, social with a coefficient of 0.297, physical with a coefficient of 0.266 and access with a coefficient of 0.231; They should be given priority by the relevant authorities.
خلاصه ماشینی:
سازمان کل برنامه ريزي کالبدي ١در مصر در سال ٢٠٠٦ سکونتگاه هاي غيررسمي را اين گونه تعريف ميکند: تمام مناطقي که با تلاش فردي ايجادشـــده اند، اعم از ســـاختمان هاي تک طبقه يا چندطبقه يا آلونک ها، در غياب قانون و برنامه ريزي فيزيکي شکل گرفته اند، اين سکونتگاه ها در زمين هايي که در طرح جامع شهر براي ساخت مسکن تعيين نشده ، توسعه يافته اند؛ شرايط ساختمان ها ممکن است مناسب باشد اما ازلحاظ محيط زيستي يا اجتماعي ناايمن و فاقد خدمات و امکانات اوليه هســتند (٢٣٦٨ :٢٠١٨ ,Elsayed &Nassar ; ١٣ :٢٠١٠ ,Abdelhalim).
مهم ترين اولويت از ميان مؤلفه هاي شکل دهنده به سکونتگاه هاي غيررسمي محلۀ زورآباد، از ديدگاه شهروندان لوشان ، که نيازمند توجه بيشتري در مقوله توانمندسازي به آن وجود دارد، با استفاده 1Gordon Cullen 2 Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 3 Friedman Test از تحليل عاملي ١، احصاء ميشود؛ "در حقيقت ، تحليل عاملي به واسطۀ مجموعه اي از فنون آماري به بررسي همبستگي دروني تعداد زيادي از متغيرها ميپردازد و درنهايت ، آن ها را در قالب عامل هاي عمومي محدود دسته بندي و تبيين ميکند؛ براي تعيين اينکه آيا تعداد داده هاي موردنظر براي تحليل عاملي مناسب هستند يا خير، از آزمون KMO و 2 بارتلت ٣استفاده ميشود؛ شاخص KMO در دامنه صفرتا يک قرار دارد و چنانچه مقدار اين شاخص بيشتر از ٠/٧ باشد، داده هاي موردنظر براي تحليل عاملي مناسب هستند.