چکیده:
در صورت وقوع عقد بیع تا زمانی که قبض صورت نگرفته، ضمان بر عهدهی بایع خواهد بود و در فرض تلف، ضمان بایع از مصادیق قاعدهی تلف مبیع قبل از قبض محسوب میشود، اما قاعدهی تلف فی زمن الخیار ممن لا خیارله به گونهای این امر را دچار چالش میکند چون طبق این قاعده با وجود اینکه قبض هم صورت گرفته اما تحت شرایطی در صورت وجود خیارات مختص مشتری تلف همچنان بر عهدهی بایع خواهد بود یعنی طرفی که خیار و حق فسخ ندارد عهده دار تلف میگردد. از آنجا که این قاعده خلاف مقتضای مالکیت است باید به قدر متیقن اکتفا نمود و آن را تنها در سه خیار حیوان، شرط ومجلس دانست.
خلاصه ماشینی:
امـا ايـن پايـان راه نيسـت و حالتي نيز وجود دارد که تسليم به خريدار صورت گرفته اما با اين حال تحت شرايطي تلفـي اگر اتفاق افتد بر عهده ي فروشنده خواهد بود، که در فقه از اين قاعده تحت عنوان تلـف فـي مدت خيار ياد ميشود حال سوالي که قابل طرح است اين است کـه آيـا ايـن قاعـده شـامل تمامي خيارات است يا فقط شامل برخي خيارات ميشود؟ در پاسخ بايـد گفـت ايـن قاعـده شامل تمامي خيارات نيست و همانطور که ماده ٤٣٥ قانون مدني بيان ميدارد تنها خيـارات مختص مشتري را در بر ميگيرد.
رويکرد حقوق ايران در خصوص قاعده قانونگذار ايران مفهوم قاعده را در م ٤٣٥ قانون مدني به اين صورت گنجانده است : «در خيار مجلس و حيوان و شرط اگر مبيع بعد از تسليم و در زمان خيار بـايع يـا متعـاملين تلـف يـا ناقص شود برعهده ي مشتري است و اگرخيار مختص مشتري باشد تلف يا نقص بـه عهـدهي بايع است .
نکته ي آخر اينکه گرچه قانون گذار صريحا بيان نکرده است که بـا تلـف مبيع در زمان خيار مختص مشتري بيع منفسخ ميشود و مـراد از ضـمان بـايع هـم همـين است ، اما با توجه به مباني مطالبي که گفته شد از جمله اين مسأله که ايـن ضـمان ادامـه ي ضمان معاوضي تلف مبيع قبل از قبض است که انفساخ مبيع را درپي دارد.
کلیدواژه ها:
ضمان معاوضی
،
تسلیم
،
تلف مبیع
،
افات سماوی
،
خیارات مختص مشتری
(
, 
, 
)
