چکیده:
پیشفرض ادبیات حقوقی ما اختصاص زیان معنوی به اشخاص حقیقی است، درحالی که بر خلاف ظاهر امر، امکان ورود این نوع از زیان به اشخاص حقوقی نیز وجود دارد، به ویژه آنکه غالباً حیات این دسته از اشخاص، وابسته به تعلق بعضی از حقوق معنوی، مانند اعتبار و شهرت و شناسایی امکان مطالبه غرامت بابت آسیب وارده به این حقوق میباشد؛ بنابراین، سکوت ادبیات حقوقی در این باره باید جبران شود. این مقاله، با تمرکز بر شرکتهای تجاری، درصدد پاسخ به این مساله است که آیا زیان معنوی از سوی شرکت تجاری قابل مطالبه است یا خیر. در پاسخ به این پرسش، با طیفی از نظرات روبهرو هستیم: برخی با تاکید بر وجود مجازی شرکتها، به پرسش یاد شده، پاسخ منفی میدهند و برخی دیگر، با اعتقاد به وجود واقعی آنها، پاسخ مثبت. این نوشتار جانب دیدگاه تفکیک زیان معنوی را گرفته و زیان معنویای که برای حمایت از احساسات است را قابل تعلق به شرکتهای تجاری نمیداند ولی با توجه به اقتضای طبیعت شرکت تجاری، امکان مطالبه زیان وارد بر سرمایههای معنوی شرکت را میپذیرد. در این مقاله،رویه حاکم بر دادگاه اروپایی حقوق بشر و حقوق انگلیس مرور شده و در پایان، حقوق ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
The presupposition of our legal literature is the attribution of moral damages to natural persons, while contrary to what seems apparently,it is also possible to inflict this type of damage on legal persons,especially since the lives of these individuals often depend on the attribution of certain intellectual rights such as reputation and recognition of the possibility of claiming compensation for damage to these rights;Therefore,the silence of the legal literature in this regard must be compensated.This article,with the main focus on corporations,strives to answer the question of whether moral damages can be claimed by a corporation.In answer to this question,we are faced with a range of opinions:some,by emphasizing the virtual existence of companies, give a negative answer to this question,and others,believing in their real existence,give a positive answer.This article takes the view of the separation of moral damages and does not consider the moral damages that are to support emotions to belong to commercial companies, but according to the nature of the commercial company,it accepts the possibility of claiming damages on the companychr('39')s intellectual capital.In this article,the case law of the European Court of Human Rights as well as the British law are reviewed and finally,Iranian law will be examined.
خلاصه ماشینی:
مطالعه قابليت مطالبه زيان معنوي از سوي شرکت هاي تجاري | عباس ميرشکاري | استاديار گروه حقوق خصوصي و اسلامي، دانشکده حقوق و علوم سياسي، دانشگاه تهران ، ايران | شبير آزادبخت | دانشجوي کارشناسيارشد حقوق خصوصي و اسلامي، دانشکده حقوق و علوم سياسي، دانشگاه تهران ، ايران چکيده پيش فرض ادبيات حقوقي ما اختصاص زيان معنوي به اشخاص حقيقي است ، درحاليکه برخلاف ظاهر امر، امکان ورود اين نوع از زيان به اشخاص حقوقي نيز وجود دارد، به ويژه آنکه اغلب حيات اين دسته از اشخاص ، وابسته به تعلق بعضي از حقوق معنوي، مانند اعتبار و شهرت و شناسايي امکان مطالبه غرامت بابت آسيب وارده به اين حقوق است ؛ بنابراين ، سکوت ادبيات حقوقي در اين باره بايد جبران شود.
بنابراين ، ترديدي وجود ندارد که شخص حقيقي ميتواند بابت زيان معنوياي که ديده است ، اقامۀ دعوا کند، اما ترديد درباره امکان مطالبۀ اين نوع از زيان از سوي اشخاص حقوقي به صورت جدي قابل طرح است : از ميان انواع ضرر، ً طبيعتا ورود زيان بدني به شرکت هاي تجاري قابل تصور نيست ؛ زيرا، «شرکت تجاري نه روحي دارد که بتوان آن را لعنت کرد و نه جسم و بدن دارد که بتوان به او لگد زد!» (٢٣٩ :٢٠١١ ,Ferran).
بر همين اساس ، نخست به نظريات مختلفي که درخصوص امکان سنجي جبران زيان معنوي وارد بر شرکت هاي تجاري وجود دارد، پرداخته ميشود و سپس موضع دادگاه اروپايي حقوق بشر، نظام حقوقي انگليس و ايران نسبت به اين موضوع ، مورد بررسي قرار خواهندگرفت .