چکیده:
شهید صدر در کتاب فلسفتنا در مقام تقریر دیدگاه کانت درباره گزاره های متافیزیکی، بر این باور است که این گزاره ها تحلیلی است ، وی برای تقریر خویش دلایل و شواهدی ذکر نموده است ؛ اما با دقت و تامل در کاربردهای گوناگون از مفهوم متافیزیک و مفهوم گزاره های تحلیلی در اندیشه کانت نمی توان با ادعا و استدلال شهید صدر مبنی بر تحلیلی بودن گزاره های متافیزیکی مورد نظرکانت موافقت نمود، بلکه می توان گفت گزاره های متافیزیکی به معنای خاص آن از نظر کانت همه پیشینی ترکیبی است .
خلاصه ماشینی:
ادعاي تحليلي بودن گزاره هاي متافيزيکي کانت متافيزيک در تقرير شهيد صدر با توجه به کاربردهاي مختلف متافيزيک در فلسفه کانت ، به نظر مي رسد در نگاه شهيد صدر متافيزيک مورد نظر کانت به معناي فلسفه اولي مورد توجه باشد، چرا که متافيزيک را قسيم فيزيک (طبيعيات ) و رياضيات قرار داده است ، بنا بر اين فهم شهيد صدر از متافيزيک و گزاره هاي متافيزيکي گزاره هاي فلسفي(الهيات بمعني الاعم ) است که شامل امور عامه و الهيات بمعني الاخص مي شود (همان ، ص ١٣٠ )اما با کمي تامل مي توان گفت که شهيد صدر در جايي ديگر متافيزيک را علم به موجودات ماوراء مادي( خدا – نفس - اراده ) ميداند٨، در عبارتي شهيد صدر مي نويسد« وليست الأشياء التي تتناولها الميتافيزيقا - وهي الله والنفس والعالم - کذلک ، فان الميتافيزيقا لا تعالج أمورا ذهنيۀ، وانما تحاول البحث عن أشياء موضوعيۀ قائمۀ في نفسها» به نظر ميرسد که در نوشته هاي شهيد صدر ناهمساني در درک از مفهوم متافيزيک مورد نظر کانت وجود دارد؛ اما در هر صورت برآيند نگاه شهيد صدر را مي توان در فلسفه اولي يعني علم به موجودات مجرد فهم نمود.