چکیده:
در این مطالعه دربارة عبارت فعلی از ساختار ترکیبات فعلی بر اساس دیوان سنایی، چاپ اول به تصحیح دکتر مظاهر مصفا پرداخته شده است . روش تحقیق این مطالعه به شیوة کتابخانه ای بوده است ، به این ترتیب که ابتدا به مطالعۀ کتاب های مربوط به دستور زبان فارسی و دیوان سنایی از نظر ساخت طبقه بندی و فیش برداری شده اند سرانجام سازماندهی فیش ها، اطلاعات موجود مورد بررسی قرار گرفته است ، فعل رکن اصلی و هستۀ گزاره در دستور زبان فارسی و یکی از محورهای تحلیل سبکی در لایۀ نحوی زبان است . عبارت فعلی، فعلی است که بیش از دو کلمه است و یکی از اجزای آن حرف اضافه بوده که بیشتر در آغاز می آید و از مجموع آنها یک معنی مجازی دریافت می شود.
خلاصه ماشینی:
روش تحقيق اين مطالعه به شيوة کتابخانه اي بوده است ، به اين ترتيب که ابتدا به مطالعۀ کتاب هاي مربوط به دستور زبان فارسي و ديوان سنايي از نظر ساخت طبقه بندي و فيش برداري شده اند سرانجام سازماندهي فيش ها، اطلاعات موجود مورد بررسي قرار گرفته است ، فعل رکن اصلي و هستۀ گزاره در دستور زبان فارسي و يکي از محورهاي تحليل سبکي در لايۀ نحوي زبان است .
بايد گفت اين رو که سنايي در شعر پي گرفت مبدأ تحول بزرگي در شعر فارسي و يکي از علل انصراف شعرا از امور ساده و توصيفات عادي و توجه آنان به مسائل مشکلتر، به قصد اظهار استادي و مهارت شده است ، و غالب شعرايي که بعد از سنايي در مسائل حکمي و عرفاني و ديني و وعظ وارد مي شدند به اين شاعر و آثار او نظر داشته و بعضي نيز مانند خاقاني به صراحت خود را درين گونه مسائل جانشين سنايي مي شمرده اند، ليکن بايد متوجه بود که انسجام و استحکام کلام و دقت در به کار بردن الفاظ منتخب و ترکيبات تازه و ايراد معاني دقيق در اشعار سنايي به درجه اي است که تقليد از او را حتي براي شاعران بسيار توانا مشکل ساخته است (همان : ٤١٢).
اين گونه عبارت هاي فعلي در زبان فارسي، فراوان است که بايد مجموع آن ها «افتادن » را در حکم يک فعل شمرد؛ زيرا که نسبت مجموع آن ها به اجزاي ديگر جمله ، مانند نسبت يک فعل ساده است ( احمدي گيوي، ١٣٨٠ : ١١٢٣).