چکیده:
تربیت از ارکان مهم و اساسی سعادت بشر است و تحقق سعادت جسمی و روانی یک فرد و یا یک خانواده و یا یک جامعه بستگی مستقیم با نوع تربیت و روش تربیتی آن دارد. و ایجاد یک نظام تربیتی اجتماعی از ملزومات هر جامعه ای می باشد که به سادگی نمی توان بدان دست یافت . و مجموعۀ نظریه ها و تدابیرتربیتی منظم و سازمان یافته را می توان درغالب مبانی، اصول و روش های تربیت اجتماعی دسته بندی کرد. هرجامعه ای اصول و روش خود را دارد اما مد نظر ما روش تربیتی اسلامی است . که برگرفته از آیات الهی است . و از جمله روشهایی که قرآن عزیز برای تربیت و هدایت بشر بدان راه رفته ، بیان انذار و تبشیر است که در بیشتر موارد بر شیوه تمثیل و قصه پردازی مجسم شده است و جالب این که امرو نهی وکلمات موعظه گونه نیز در مواردی از این شیوه غیر مستقیم بهره جسته است . و از روشهای دیگر الهی که بر این میزان پایه گذاری شده است که با کلمات حکمت آمیزشخص را به گونه ای به تفکر و ادارمی کند که با تحقیق و نتیجه گیری خودش به آن مطلب برسد. در نتیجه با کمی دقت و تفحص و تعقل درآیات الهی می توان بهترین روشهای تربیتی را از بیانات الهی دریافت کرده و بکارگرفت که کسی بهتر از او بندگانش را نمی شناسد.
کتب و مقالات بسیاری را در رابطه با تربیت اسلامی نگاشته شده است ولی کمتر دیده شده روش تربیتی قرآن را در پرورش بطور خاص در نظرگرفته باشند، و افزون بر این که ارائه سبک های مختلف پرورشی با دید قرآن از جهت های مختلف ، برای تربیت اجتماعی و فردی ره گشایی بیشتری را ایجاد می کند. تحقیق حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی و تحلیلی و به صورت کاربردی انجام شده است و به دنبال پاسخ به این پرسش است با توجه به تفاسیر شیعه و سنی، خداوند متعال درقرآن از چه روشهایی برای تربیت انسان استفاده نموده است .
خلاصه ماشینی:
و از جمله روشهايي که قرآن عزيز براي تربيت و هدايت بشر بدان راه رفته ، بيان انذار و تبشير است که در بيشتر موارد بر شيوه تمثيل و قصه پردازي مجسم شده است و جالب اين که امرو نهي وکلمات موعظه گونه نيز در مواردي از اين شيوه غير مستقيم بهره جسته است .
از جمله روشهاي تربيتي الهي در زبان قرآن ، به انذار و تبشير است که روشي کاملا روانشناسانه مي باشد که دائما انسان را درحد تعادل نگه مي دارد و ديگر امر به خوبيها و نهي از آنچه عقل و جامعه نمي پسنددو بکارگيري حکمت .
از آن جهت که تربيت که موجب پرورش انسانها و اصلاح رفتارهاي فردي و اجتماعي آنان مي شود لذا خداوند در بسياري از آيات قرآن شريف ، خود را رب العالمين معرفي کرده است ، که معناي پرورش را در دل خود دارد.
شايان ذکر است که موعظه اگر بگونه اي باشد که شخص را به تفکر وا دارد که با تحقيق خودش به آن مطلب برسد مؤثرتر است چنانچه روش خداوند بيشتر بر اين ميزان پايه گذاري شده چون برانگيختن عواطف درست است که شخص را بر مي انگيزد ولي با کوچکترين شبه دوباره او را به ورطه بي خيالي مي اندازد، در ضمن موعظه همه اشخاص يکسان نيست پس موعظه اي حسنه است که فراخور شخصيت هر فرد باشد، با عواطف ، استدلال و يا با داستان و تمثيل .
و اين حديث به روشني بيان مي دارد که امر به معروف و نهي از منکر بصورت نظارت عمومي براي انجام امور مختلف فردي و اجتماعي است (احمدي سيداحمد ١٣٦٤اصول و روشهاي تربيتي در اسلام ص ٢١٨).