چکیده:
بشردرطول تاریخ همواره درحال پیشرفت بوده و درراه رسیدن به این مطلوب ازتمام امکانات ومنابع زیستی در دسترس خویش
بهره می برد وبرای رسیدن به «توسعه ی پایدار»، ازهیچ تلاشی فروگذارنکرده است. متاسفانه دربسیاری ازموارد؛ درراه
رسیدن به این سعادت مادی، تعدی وتفریط های فراوانی به محیط زیست اطراف خویش، منابع موجود وذخایر زیستی جهان
رواداشته است. پس ازکشف نفت وپیشرفت تکنولوژیک بشردر بهره برداری ازاین ماده ی ارزشمند وظهور صنایع پتروشیمی؛
موادپلاستیکی ولاستیکی که همگی ازمشتقات نفتی به شمارمی روند، توسط بشرمعاصراختراع ودراین فرآیندتوسعه، به کمک
انسان آمده، تا به آنجا که امروزه بخش عظیمی از امکانات وابزارهای مورداستفاده ی بشر راتحت الشعاع خود قرارداده وبا زندگی
بشرعجین گردیده است. مشکل ازآنجا آغازمی گرددکه این میهمان خوانده ی بشر، درابتداء عزیزآمد، اما بدلیل داشتن ضایعات
و پسماند های فراوان، سختی وپیچیدگی بازیافت اینگونه مواد، مشکلات دفن ضایعات آن و...؛ حضورش باعث تهدید
وتغییراکوسیستم گردیده وبه جهت برهم زدن توازن زیستی وامنیت غذایی، خود تهدیدی جدی برای حیات اقلیمها، گونه های
جانوری ودرنتیجه حیات بشرتلقی می گردد. دردهه های اخیر، کشورهای مختلف جهان (خصوصاکشورهای اتحادیه ی اروپا)،
مقررات وپروتکل های فنی و بهداشتی متعددی درزمینه ی تولید، مصرف و پسماند ضایعات آن مصوب نموده و به مدیریت این
امرمهم پرداخته و ازاین منظر، روش های مختلفی درجهان درقبال این آلایندگی بکارگرفته شده ودراین راستا، کشورما نیز
ازاین امر بی نصیب نبوده است. اهمیت وجود این آلایندگی خطرناک، لازم می نماید که با بررسی اقدامات صورت گرفته، این
اطمینان حاصل گرددکه روش های فنی ومقررات قانونی موجود، کفایت مدیریت این بحران رادارد یا این امر نیازمند اصلاح
رویکرد به سود محیط زیست بشر است؟!! با ملاحظه ی روند روبه رشد وانفجاری انباشت پسماندها، به نظر می رسدکه اقدامات
ومقررات موجود یارای حل این بحران جهانی را نداشته و بررسی وتدوین راه چاره ای فوری برای این تهدید زیست محیطی
ضرورت دارد. لذا این پژوهش با استفاده ازروش توصیفی- تحلیلی وبررسی اقدامات صورت گرفته وسیاست های قانونی کنترل
پسماندهای خطرناک پلاستیکی ولاستیکی درایران واتحادیه اروپا، سعی برآن دارد تا به کمک دست اندرکاران و متصدیان
قانونی این امر برآمده وبا ارائه ی چشم اندازحقوقی مناسب، گام موثری دراصلاح این روند بردارد.
خلاصه ماشینی:
دراين پژوهش سعي برآن گرديده تا با روش توصيفي- تحليلي، ضمن طرح تفصيلي کليات ، مفاهيم و اصول کاربردي پذيرفته شده ي محيط زيست ، تبيين وضعيت کنوني و بررسي مقررات قانوني موجود داخلي وراهکارهاي فني ومديريتي؛ با استفاده ازمدل هاي اجرايي اتحاديه ي اروپا وتحليل موضوع پيش رو به اين اطمينان برسيم که مجموعه ي فعاليت ها واقدامات مراجع قانونگذاري، سياستگذاري واجرايي مسئول محيط زيستي کشور، به واقع مناسب و موثر درمديريت وکنترل اين آلايندگي بوده و توانسته است براين معضل فائق آمده وآلايندگي هاي موجود را مديريت نمايد؟!!
) براي محيط زيست و رسيدن به باور جهاني آن بوده و درگام هاي بعدي، ضمن پذيرش بحران طغيان پلاستيک ها؛ با تغيير رويکرد دولت ها، اصلاح ديدگاه هاي حاکم و هماهنگ نمودن اقدامات پيشگيرانه واستراتژي مديريت وکنترل اين آلايندگي دربين کشورهاي مختلف جهان ، با استفاده ازجديدترين روش هاي فني موجود، ريل گذاري قانوني مناسب و ايجاد تعهدات وتکاليف موثرقانوني والزام آور بين المللي درسطح تمامي کشورهاي جهان ، بتوان موفق به مديريت اين بحران جهاني و«تضمين توسعه ي پايدار»، «حفظ منابع وذخاير زيستي بعنوان ميراث مشترک بشر» و«حفظ حق براستفاده برابرآحاد بشر ازمنابع وذخايرزيستي» گرديد.
روش هاي دپوي نامناسب ودفن غيرعلمي آن ازيکسو و روش هاي ناسالم بازيافت ويا معدوم سازي پسماند هاي خطرناک آن نيز ازسوي ديگر، هوا، خاک، منابع زيستي وکشاورزي، آب هاي زيرزميني ومحيط هاي دريايي راآلوده نموده وموجبات تهديد وتخريب اقليم هارافراهم وبا درخطرقراردادن گونه هاي مختلف گياهي وجانوري جهان ، باعث ازدست رفتن امنيت محيطي وسلامت زيستي بشرگرديده ، با تخريب منابع تغذيه ي انسان ، امنيت غذايي بشررانيز تهديد مي کند؛ رها شدن پسماند هاي ايجاد شده درطبيعت وعدم مديريت مناسب اين پسماندها وداشتن ماهيت شيميايي آن ، تقابل زيستي بسيارخطرناکي باماهيت طبيعي بدن انسان ها وجانوران داشته وبيماري هاي لاعلاج وخطرناک گوناگوني براي انسان ومحيط زيست انساني ونسل هاي آينده ي بشربه ارمغان مي آورد.