چکیده:
یکی از مشکلات مطرح در مباحث حقوقی حمل و نقل هوایی وجود قواعد متعدد، پراکنده و در مواردی ناهمانگ است. این وضعیت آشفته، افراد را در یافتن راه حلهای مناسب دچار سردرگمی مینماید. پیرامون مسیله جبران خسارت در این زمینه سه منبع کلی موجود است: اولین منبع قوانین عام است که جبران خسارت، مجازات و سایر مسیولیتها را در خود پیش بینی نموده است. مثل قانون مدنی، قانون مسیولیت مدنی، قانون جزا و... منبع دوم کنوانسیون ورشو میباشد. این کنوانسیون به منظور یکسان کردن مقررات حمل و نقل هوایی بین المللی در 12 اکتبر 1929 به وجود آمده و علاوه بر متن اصلی، دارای ملحقاتی نیز میباشد: پروتکل 28 سپتامبر 1955 لاهه ناظر به اصلاح کنوانسیون ورشو، کنوانسیون 18سپتامبر 1961 گوادالاخارا و پروتکل 8 مارس 1971 گواتمالا. بنابر ماده واحده 1364 تحت عنوان «قانون تعیین حدود مسوولیت شرکتهای هواپیمایی ایران در پروازهای داخلی کشور» باید کنوانسیون ورشو و اصلاحیه لاهه در ایران نیز اجرا شود. مهمترین منبع در رسیدگی به خسارات ناشی از سوانح هوایی در قبال «مسافرین» این منبع قانونی است. منبع مرتبط سوم در این زمینه کنوانسیون مونترال است. این کنوانسیون اگر چه سند موخر بین المللی در این زمینه است اما به دلیل آن که ایران بدان نپیوسته است در ایران لازم التباع نیست. در این مقاله به این موضوع مهم پرداختهایم که در صورت بروز سانحه هوایی مسیول کیست و وظایف و تکالیف مسیول در مقابل حادثه دیدگان یا بازماندگان آنان چیست؟
خلاصه ماشینی:
ماده 17 پیمان ورشو در خصوص مسئولیت در قبال صدمه جسمی به مسافر چنین مقرر می دارد: متصدی حمل و نقل مسئول خساراتی است که در صورت فوت یا جرح یا هر گونه آسیب بدنی متوجه مسافر می گردد، مشروط بر آنکه حادثه موجد خسارت در داخل هواپیما یا حین عملیات پیاده یا سوار شدن رخ داده باشد.
در سال 1364 ماده واحده قانون تعیین حدود مسئولیت شرکت های هواپیمایی ایران در پروازهای داخلی به تصویب مجلس رسید که براساس آن مسئولیت شرکت های هواپیمایی ایرانی در قبال صدمه به مسافر لوازم شخصی و کالا برابر با مسئولیت مقرر در پیمان ورشو اصلاحی در لاهه شدواخیرا با تصویب قانون جدید تعیین حدود مسئولیت شرکتهای هواپیمایی مصوب 1391 تغییرات دیگری در مسئولیت متصدی حمل و نقل داخلی ایجاد گردید و مسئولیت متصدی در پروازهای بین المللی کما کان همان مسئولیت بر مبنای کنوانسیون ورشو و پروتکل لاهه می باشد و تنها واحد تعیین شده در آنها که فرانک فرانسه بود به واحد SDRصندوق بین المللی پول تغییر یافت و در خصوص پر وازهای داخلی ودر مورد میزان خسارات پرداختی به مسافرین، قانون مجازات اسلامی حاکم و در خصوص خسارت وارده به بار و اثاثیه مسافرین کما کان کنوانسیون ورشو و اصلاحیه آن حاکم است.