چکیده:
هدف پژوهش حاضر مقایسة اثربخشی درمانهای شناختی-رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افکار پارانوئیدی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان بود. روش پژوهش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون-پیگیری سهماهه با گروه کنترل و با هدف کاربردی بود. جامعة آماری شامل زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان بود که در سال 98 به مراکز سلامت غرب استان البرز مراجعه کرده بودند. 45 نفر از مراجعان که افسردگی آنها با مقیاس افسردگی پس از زایمان ادینبورگ (EPDS) تأیید شد، به روش نمونهگیری دردسترس انتخاب و به روش نمونهگیری تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 15 نفر) جایدهی شدند. گروهها برای پیشآزمون-پسآزمون-پیگیری به نسخة فارسی مقیاس افکار پارانوئیدی گرین (GPTS) بهصورت داوطلبانه پاسخ دادند. بعد از پیشآزمون، اعضای گروه آزمایش 1 درمان شناختی-رفتاری و گروه آزمایش 2 درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد دریافت کردند، اما گروه کنترل هیچ نوع مداخلهای را دریافت نکرد. از روش تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی، با نرمافزار 24-SPSS استفاده شد. میانگین و انحراف معیار افکار پارانوئیدی، در پیشآزمون 76/10±76/116، در پسآزمون 31/12±29/106 و در پیگیری 38/21±04/99 بود. همچنین میانگین نمرات در گروههای پسآزمون و پیگیری در گروههای آزمایش شناختی-رفتاری و پذیرش و تعهد، کمتر از گروه کنترل بوده است. تفاوت میانگین بین گروههای آزمایش شناختی-رفتاری با گروه کنترل، معنادار نبوده (158/0P=)، اما تفاوت میانگین بین گروههای آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با گروه کنترل، معنادار بوده است (000/0P=). در مرحلة پیگیری نیز نتایج تکرار شد. با توجه به اثربخشی معنادار درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد پیشنهاد میشود این درمان، برای کاهش افکار پارانوئیدی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان، درمان ترجیحی درنظر گرفته شود.
The aim of this study was to compare the effectiveness of cognitive behavioral therapy and acceptance and commitment therapy on paranoid thoughts in women with postpartum depression, and the aim was practical. The method of this paper was quasi-experimental with a pretest-posttest design and a 3-month follow-up with the control group. The statistical population included all women with postpartum depression who presented to health centers in the western part of Alborz province in 2019. From the community, 45 of these patients, whose depression was confirmed using the Edinburgh Postpartum Depression Scale (EPDS), were selected by an available sampling method and by random sampling into two groups for experiments and a control group (15 people in each group) were included. For the pretest-posttest follow-up, all groups voluntarily answered the Persian version of the Green Paranoid Thoughts Scale (GPTS), and members of experimental group 1 received cognitive-behavioral therapy sessions, and members of experimental group 2 received acceptance and commitment therapy. However, the control group received no intervention. Analysis of covariance and Bonferroni test were performed using spss-24 software. The means and standard deviations of paranoid thoughts were 116.76±10.76 at pretest, 106.29±12.31 at posttest, and 99.04±21.38 at follow-up. The mean scores of the cognitive behavioral therapy and acceptance and commitment groups were also lower than those of the control group at posttest and follow-up. The mean difference between the cognitive-behavioral experimental groups and the control group was not significant (P=0.158), but the mean difference between the acceptance and commitment therapy experimental groups and the control group was significant (P=0.000). The results were repeated in the follow-up mode. Considering the significant efficacy of acceptance and commitment therapy, it is recommended that this treatment should be considered as the preferred treatment for reducing paranoid thoughts in women with postpartum depression.
خلاصه ماشینی:
محقق پژوهش حاضر با توجه به منابع قابل دستيابي، هيچ پژوهشي در داخل يا خارج از کشور نيافت که اثربخشي درمان شناختي -رفتاري و درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر افکار پارانوئيدي در زنان مبتلا به افسردگي پس از زايمان را بررسي کرده باشد، اما دو رويکرد فوق در درمان افسردگي در جمعيت ها و مکان هاي مختلف بسيار به کار گرفته شده اند.
در مرحلۀ اجراي پژوهش ، هر سه گروه براي پيش آزمون به نسخۀ فارسي مقياس افکار پارانوئيدي گرين و همکاران (٢٠٠٨) به صورت داوطلبانه پاسخ دادند و گروه هاي آزمايش تحت درمان هاي مذکور قرار گرفتند (اعضاي گروه آزمايش ١، طي ٩ جلسه ٩٠ دقيقه اي به صورت هفته اي يک جلسه درمان شناختي -رفتاري رابرت ليهي (١٣٨٧) و ويلسون و برنچ (١٣٩٣) طبق جدول ١-الف و اعضاي گروه آزمايش ٢ طي ٩ جلسۀ ٩٠ دقيقه اي به صورت هفته اي يک جلسه درمان مبتني بر پذيرش و تعهد باخ و موران (١٣٩٦) را مطابق جدول ١-ب به صورت گروهي ، دريافت کردند).
براي بررسي نرمال بودن توزيع داده ها، از آزمون کولموگروف -اسميرنف استفاده شد و توزيع متغيرهاي پژوهش نرمال بود (٠٠٥ نتايج آزمون کوواريانس دربارة مقايسۀ اثربخشي درمان شناختي -رفتاري و درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر افکار پارانوئيدي، در زنان مبتلا به افسردگي پس از زايمان در جدول ٣ آورده شده است : جدول ٣.
نتايج نشان ميدهد تنها درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر افکار پارانوئيدي، در زنان مبتلا به افسردگي پس از زايمان به طور معنادار مؤثر بوده و روش درمان شناختي -رفتاري بر افکار پارانوئيدي تأثير معناداري نداشته است .