چکیده:
شاهنامه سرشار از تقابل اسطوره و افسانه با انسان است. درواقع، روایتی است از موجودات عجیب و غریب، انسانهای قدرتمند و پهلوان، حیوانات و گیاهان خاص که همه نشان دهنده ساحت زیست اساطیری انسانی است. مسیلهای که این پژوهش دنبال میکند بازشناسی فرم و شمایل هنری و نمادین انسان و موجوات افسانهای در شاهنامه فردوسی است. شاهنامه آیینه خاطرات مردمی است با چشم انداز جغرافیایی وسیع و آداب و رسوم و پهلوانان سترگ گذشته است. هر بیت از شاهنامه ما را با شخصیتها و موجودات اساطیری و افسانهای، پهلوانان، جوامع، سلاحها، تدابیر جنگی، رویکردها و اندیشهها و زندگیهای خاصی آشنا میکند. فردوسی روایت گر صرف اساطیر ایرانی نیست، بلکه او با تلفیق اسطوره و تاریخ، تلاش میکند روایتی هنری از عناصر اسطورهای تاریخ ایران را بیان کند. در پژوهش حاضر، تلاش شده است تا براساس مکتب پدیدارشناختی میرچا الیاده، فرم و شمایل هنری موجودات اساطیری و عجیب و غریب مورد بررسی قرار گیرند. چنین به نظر میرسد، فردوسی در شاهنامه با بهرهگیری از تمهیدات هنری و زیبایی شناسانه از یک سو، و نیز بیان خصیصههای کارکردی موجودات و عناصر اساطیری از سوی دیگر، توانسته است ساحتهای اسطورهای، حماسی و تاریخی شاهنامه را براساس ویژگیهای روایی و هنری هر دوره به تصویر بکشد.
اهداف پژوهش:
بررسی توصیفات نمادین انسان و موجودات افسانهای در شاهنامه فردوسی. بررسی فرم و شمایل موجودات افسانهای شاهنامه با تکیه بر مکتب پدیدارشناسی میرچا الیاده.
سوالات پژوهش:
فردوسی انسانها و موجودات افسانهای را چگونه به شکلی نمادین توصیف کرده است؟ فرم و شمایل انسانها و موجودات افسانهای شاهنامه را چگونه میتوان با تکیه بر مکتب پدیدارشناسی میرچا الیاده توصیف کرد؟
Ferdowsi Shahnameh is a huge treasure trove of new themes in the form of myth and history. This great work is not only a description of kings and fiery wars and the painful expression of child murder, but more than any other previous work, it shows the first stages of creation and the evolution of Iranian civilization. Shahnameh is full of myths and legends with human beings and in fact it is a story of strange creatures, powerful and heroic human beings, special animals and plants that all represent the realm of human bio-mythology. In Shahnameh, the reader witnesses popular memories with a wide geographical landscape, customs and great heroes. Ferdowsi is not just a narrator of Iranian mythology, but he tries to express an artistic narrative of the mythical elements of Iranian history by combining myth and history. In the present study, an attempt has been made to study the artistic form and image of mythical and strange creatures based on the phenomenological school of Mircea Eliade.It seems that Ferdowsi in Shahnameh, by using artistic and aesthetic arrangements on the one hand, and also expressing the functional characteristics of creatures and mythical elements on the other hand, has been able to define the mythological, epic and historical areas of Shahnameh based on narrative and artistic features. Draw each period.