چکیده:
پس از کشف نفت، توسعه عملیات صنعتی و افزایش نیروی کار به ساخت مناطق مسکونی بیشتر و شکلگیری شهرهای جدید انجامید. اگرچه در ابتدا تأمین اقلام ضروری برای ساکنین این شهرها که عمدتاً نیروی کار شرکت نفت بودند با مشکل روبرو بود. اما بهتدریج، نخستین بازارها در شهرهای نفتخیز ایجاد شدند و رونق گرفتند. پس از ملی شدن نفت و با افزایش درآمدِ کارکنان صنعت نفت، الگوی مصرف در این مناطق تغییر کرد. این نوشتار ضمن بررسی روند تغییر الگوی مصرف از شکل سنتی به استفاده از وسایل مدرن، بهدنبال پاسخ به این سؤال است که چه عواملی در تغییر این الگو نقش داشتند؟ یافتههای این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی تدوین شده و شیوهی گردآوریِ دادههای آن کتابخانهای و اسنادی بوده است، نشان میدهد که الگوی مصرف کارکنان صنعت نفت که در ابتدا مبتنی بر استفاده از وسایل معدود مصرفی و بهشیوه سنتی بود، بهتدریج و پس از ملی شدن صنعت نفت با تأثیر افزایش درآمد، تغییرات فرهنگی و اجتماعی بهواسطهی رسانههای همگانی و نیز در دسترس قرار گرفتن کالاهای لوکسِ موجود در فروشگاههای صنعت نفت، تغییر پیدا کرد.
After oil discovery, the development of industrial operations and the increase of labour force turn into building further residential regions and formulating new cities. At first, however, supplying essential items was difficult for the residents of these cities that majority of them were the labour force of the oil company. Gradually, however, the initial markets in oil-rich cities were established and flourished. After the nationalization of the oil and by increasing the income of the oil industry employees, the consumption pattern changed in these regions. This article, while examining the process of changing the consumption pattern from the traditional form to the use of modern tools, seeks to answer the question: what factors were involved in changing this pattern?Research findings which has been compiled by descriptive-analytical method and the method of data collection has been libraries and documents, indicate that the consumption pattern of the oil industry employees, which was initially based on the use of few consumables and in a traditional way, gradually and with the effect of increasing income, cultural and social changes through media and also the availability of luxury goods in oil industry stores has changed.
خلاصه ماشینی:
این نوشتار ضمن بررسی روند تغییر الگوی مصرف از شـکل سـنتی بـه اسـتفاده از وسـایل مدرن ، به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه عـواملی در تغییـر ایـن الگـو نقـش داشـتند؟ یافته های این پژوهش که با روش توصـیفی ـ تحلیلـی تـدوین شـده و شـیوه ی گـردآوری داده های آن کتابخانه ای و اسنادی بوده است ، نشان مـیدهـد کـه الگـوی مصـرف کارکنـان صنعت نفت که در ابتدا مبتنی بر استفاده از وسایل معـدود مصـرفی و بـه شـیوه سـنتی بـود، * استاد گروه تاریخ ، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران ، yahoo.
در این زمینه اسناد مرتبط با اقدامات شـرکت نفـت انگلـیس و ایـران و نیـز شرکت ملی نفت برای تأمین کالاهای اساسی مورد بررسی قرار گرفته اسـت و بـرای یـافتن تصویری از سبک زندگی کارکنان نفتی به نشریات شرکت نفت رجوع شده است .
درمورد صنعت نفت و تأثیرات سیاسی، اقتصـادی و اجتمـاعی آن پـژوهش هـای بسیاری صورت گرفته ، در پژوهش های تاریخ محلی مرتبط با مناطق نفـت خیـز بـه تغییـرات کالبدی و فیزیکـی شـهرها و نیـز تـأثیر حضـور صـنعت در حـوزه هـای مختلـف پرداختـه شده است ؛ اما تأثیر آن بـر شـکل دهـی الگـوی مصـرف در ایـن منـاطق مـورد توجـه قـرار نگرفته است .
به تدریج از همه نواحی ایران نیز به مناطق نفت خیز مهاجرت کرده و به اضافه عـده ای اروپایی و آمریکائی شهری شکل گرفت از جوامع گوناگون و مجموعـه اضـداد کـه از نظـر کثرت گروه های تشکیل دهنده به ترتیب عبارتند از: بختیاری، شوشـتری، اصـفهانی، ارمنـی و افرادی که از سایر نقاط به این شهر آمدند (تاریخچه مسجدسلیمان ، ١٣٥٠: ١٥).