چکیده:
معناشناسی شاخهای از دانش زبانشناسی است که نقش مهمی در فهم قرآن مجید دارد؛ زیرا از طریق بررسی واژگان در سیاق آیات میتوان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. مفهوم «عذاب» از مفاهیم پربسامد در قرآن کریم است که به تنهایی نتیجه طبیعی عمل فرد است و دلالت بر شدت ندارد؛ امّا همنشینی آن در ترکیبهای اضافی با کلماتی چون: «حریق»، «سعیر»، «حمیم» و غیره حالت و شدت آن را بیان میکند. نگارندگان برآنند تا به این سوال مهم پاسخ دهند که ترکیبهای اضافی واژهی عذاب بر اساس رابطهی همنشینی چه تاثیری در معنا و تفسیر این واژه دارند؟ ساختار آیات «عذاب» در ترکیبهای اضافی، نشاندهندۀ تاثیر این مفاهیم بر واژهی عذاب و حد و مرز این واژه همراه مضاف الیههای گوناگون آن است؛ به عنوان مثال عذاب حمیم نشاندهندهی عذاب با آبی جوشان در منتها درجه حرارت است. عذاب سعیر نشاندهندهی عذاب با آتشی است که زبانه کشیده و سوزنده است به همین جهت آتش در عود را به دلیل نداشتن این شرایط سعیر نمیگویند. اکثر آیات عذاب در ترکیبهای اضافی آن اخروی و فقط در چهار آیه دنیوی است و در بیشتر آیات شدت عذاب آخرت با کلمات اکبر، ابقی، اشد، اشقّ و اخزی نشان داده شده که نشان میدهد این عذاب بزرگتر و سختتر از عذاب دنیایی است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی روابط واژهی «عذاب» را با دیگر مفاهیم همنشین آن درترکیبهای اضافی مورد تحلیل قرار میدهد تا تاثیر این ترکیبها بر واژهی عذاب و حد و مرز این واژه در آنها مشخص شود.
علم الدلاله فرع من فروع علم اللغه ویلعب دورا مهما فی فهم القران الکریم. لانه من خلال فحص الکلمات فی سیاق الایات ، یمکن تحقیق المعنی الدقیق للکلمه . یعتبر مفهوم "العذاب" من اکثر المفاهیم شیوعا فی القران الکریم ، وهو نتیجه طبیعیه لافعال المرء وحدها ولا تنطوی علی شده. لکن مرافقته فی ترکیبات اضافیه مع کلمات مثل: «حریق»، «سعیر»، «حمیم» الخ ، یعبر عن حالتها وشدتها. ان سیاق ایات "العذاب" فی ترکیبات اضافیه یبین تاثیر هذه المفاهیم علی کلمه عذاب وحدود هذه الکلمه مصحوبه باضافاتها المختلفه ، علی سبیل المثال ، عذاب الحمیم یشیر الی غلیان الماء فی اقصی درجات الحراره ؛ وعذاب السعیر یدل علی عذاب نار مشتعله وتحترق ، فلا تسمی نار البخور بسعیر لعدم توافر هذه الشروط. غالبه ایات العذاب فی ترکیباتها الاضافیه یتعلق بالاخره وفی اربع ایات تتعلق بالعذاب الدنیویه ، وفی معظم الایات جیيت شده عذاب الاخره مع کلمات اکبر ، ابقی، اشد ، اشق واخزی ، ویدل هذا علی ان العذاب الاخروی اعظم واشد من العذاب الدنیوی. یستخدم هذا البحث المنهج الوصفی التحلیلی لتحلیل العلاقه بین کلمه "عذاب" والمفاهیم الاخری المصاحبه لها فی ترکیبات اضافیه.
Semantics is a branch of linguistics that plays an important role in understanding the Holy Quran. Because by examining the words in the context of the verses, you can get the exact meaning of the word. The concept of "Azab" (=torment) is one of the most frequent concepts in the Holy Qur'an, which alone is the natural result of a person's action and does not imply severity; but its combination in additional combinations with words such as: "Hariq", "Sa'ir", "Hamim" etc. expresses its state and intensity. The authors intend to answer this important question, what effect do the additional combinations of the word torment have on the meaning and interpretation of this word based on the syntagmatic relations? The structure of the verses of "Azab" in additional combinations shows the influence of these concepts on the word "Azab" and the limits of this word along with its various additional layers; For example, the torment of Hamim indicates the torment with boiling water at highest temperature. The torment of Sa'ir indicates the torment of a fire that has a long and burning tongue, that's why the fire in wood is not called Sa'ir because it does not have these conditions. Most of the verses of torment in its additional combinations are related to doomsday and only in four verses it refers to our world. and in most of the verses, the severity of the torment is indicated by the words Akbar, Abqa, Ashad, Ashqa and Akhza, which shows that this torment is greater and more severe than the worldly one. This research analyzes the relationship of the word "Azab" with other accompanying concepts in additional combinations with a descriptive-analytical method in order to determine the effect of these combinations on the word "Azab".