چکیده:
در دهه های اخیر سیاست گذاران و برنامه ریزان توسعه روستایی از یک طرف به واسطه چالش ها و مسائل متعدد جوامع روستایی (از جمله فقر، بیکاری، ناامنی غذایی و مهاجرت) و از طرف دیگر به دلیل مزایای متعدد اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی گردشگری، سعی داشته اند صنعت گردشگری را به صورت فزاینده ای در جوامع روستایی ترویج و توسعه دهند. بدینسان هر گونه اقدامی در این زمینه می تواند در توسعه گردشگری و در نتیجه توسعه روستایی موثر باشد. با این اوصاف پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرگذاری اقتصادی گردشگری بر جوامع روستایی و شناسایی ظرفیت های اقتصادی گردشگری و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و اکتشافی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه سرپرستان خانوار روستایی شهرستان روانسر است و حجم نمونه تحقیق ۲۰۹ نفر بر اورد گردید برآورد گردید. ابزار اصلی برای گردآوری داده های پیمایشی، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی و پایایی آن با طی نمودن فرایند روششناختی مربوطه، تایید شده است. نتایج پژوهش نشان داد میانگین اثرگذاری اقتصادی گردشگری بر جامعه محلی با مقدار 835/ 3، بالاتر از حد متوسط بوده است. نتایج در خصوص عمده ترین ظرفیت های اقتصادی گردشگری با استفاده از تحیلی عاملی اکتشافی نشان داد پنج عامل شناسایی شده توانسته حدود 67 درصد واریانس متغییر وابسته را تبیین نمایند. عوامل شناسایی شده بهترتیب اهمیت عبارتاند از: اشتغالزایی بوممحور (473/15 درصد)، سودآوری توام با جذب سرمایه (053/ 15 درصد)، بازاریابی محلی (022/ 15 درصد)، گرایش به کارآفرینی (465/ 12 درصد) و توسعه زیرساختهای اقتصادی (673/ 9 درصد). بررسی برازش نتایج حاصل شده با استفاده از مدلسازی در قالب نرمافزار Amos Graphic نشان داد عوامل شناسایی شده در قالب یک مدل تجربی، از اعتبار آماری لازم برخوردار است.
In recent decades, rural development policy-makers and planners have tried to develop tourism industry more than ever in rural districts because of both numerous problems and challenges of rural districts (e.g. poverty, unemployment, food insecurity, and migration) and various economic, social, and environmental benefits of tourism. Therefore, any kind of measure in this regard can enhance tourism and also rural development. Hence, the purpose of the present research was to investigate the economic effectiveness of tourism in rural districts and to identify economic capacities of tourism, adopting a descriptive-analytical and heuristic methodology. The population included all rural households of Ravansar and the size of the sample was determined to be 209 persons. The main tool used for data collection was a researcher-made questionnaire whose reliability and validity were approved via following the appropriate methodologies. The results indicated that the mean of economic effectiveness of tourism on the local community was 3.835, i.e. above average. The results of the main economic capacities of tourism using exploratory factor analysis showed that the main factors identified can account for 67 percent of the dependent variable variance. The factors identified, in the order of importance, are ecology-based employment (15.473%), profitability along with capital attraction (15.053%), local marketing (15.022%), tendency to entrepreneurship (12.465%), and development of economic infrastructure (9.673%). Investigating the fitting of the results via modelling in Amos Graphic Software indicated that the factors identified are statistically valid in the form of an experimental model.
خلاصه ماشینی:
گردشگری روستایی به عنوان یک منبع مالی جدید، وضعیت اقتصادی مردم را بهبود داده و به عنوان منبعی برای زدودن فقر، افزایش اشتغال زایی مطرح است (١٣٨ :٢٠١٠ ,Sebele ;١٨١ :٢٠٠٨ ,Chang &Lee ) و علاوه بر کمک مستقیم به تولید ناخالص داخلی، در تقویت و توسعه صلح ، رفاه ، روابط ملی و بین المللی و به طور کلی توسعه پایدار موثر است (١٨٥ :٢٠٢٠ ,Mallick et al) و در ایران به صورت فزاینده ای مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است (زارعی و همکاران ، ١٣٩٧: ٢٢) به گونه ای که رقابت شدیدی برای جذب گردشگران در سطوح مختلف فضایی شکل گرفته است (شعبانیفرد و همکاران ، ١٣٨٨: ٤٨).
بررسی بنیان نظری و مطالعات انجام گرفته در خصوص موضوع مورد مطالعه نشان میدهد که گردشگری یکی از راهبرهای اصلی توسعه روستایی به ویژه در برای روستاهایی است که به لحاظ برخورداری از معیارهای توسعه در سطح 1 - AdrianaTisca 2 - Abdurahman 3 - Adom 4 - Mallick ضعیفی قرار دارند و بدون نیاز به سرمایه گذاری و صرف هزینه های مالی، زمانی و انسانی کلان (در مقایسه با دیگر بخش های فعالیت اقتصادی و صنعتی) میتوان از آن به عنوان ابزار برای رونق و شکوفایی اقتصاد روستایی بهره برد.