چکیده:
انقلاب اسلامی در مرحله دولت اسلامی از مراحل تمدن نوین اسلامی قرار دارد و نیازمند پژوهش در حوزه دولت اسلامی است. مسئله میزان ورود دولت در عرصههای مختلف، اندازه دولت، نقش دولت و هدفی که دولت به دنبال آن است مسئلهای میباشد که مورد سوال و بررسی جوامع علمی بوده است. با مشخص شدن اهداف حکومتها، میتوان در رابطه با وظیفه حکومتها/دولتها بحث کرد که از جمله مباحث مطرح در مباحث اداره امور عمومی و حکمرانی است، سپس بحث از این خواهد شد که دولت با این اوصاف از وظایف و اهداف چگونه باید وظایف خود را عملی کند (نقش دولت). بر این اساس میتوان نقش دولت اسلامی را شناسایی کرد و مقایسه نمود که نظریه مدیریت دولتی اسلامی چه تفاوتهایی با نظریههای مثل مدیریت دولتی سنتی، مدیریت دولتی نوین و بازآفرینی دولت و خدمات دولتی نوین که وظایف دولت را به ترتیب پاروزدن، سکانداری و خدمت کردن مطرح کردهاند دارد. لذا مقالات حوزه اهداف و وظایف حکومت اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است و نویسنده در نهایت به این نتیجه رسیده که هدف غایی حکومت اسلامی، دستیابی به قرب الهی و نائل شدن انسانهای آن جامعه به مقام خلیفهالله است. در این راستا آنچه که هدف میانی به حساب میآید، برقراری عدالت است که در سایهی عدالت و اجرای کامل اسلام، هدف غایی حاصل خواهد شد. جهت دستیابی به هدف غایی و هدفهای میانی از جمله عدالت و اجرای کامل اسلام، دولت وظیفه دارد در زمینههای مختلف مادی و معنوی وارد شود.
خلاصه ماشینی:
مشخصه مهم این نظامها محدود کردن وظیفه حاکمیت در تامین نیازهای اولیه انسان نظیر مسکن، غذا، بهداشت و تامین حقوق مادی شهروندان است؛ اما رسیدگی به امور اخلقی، معنوی و دینی را خارج از اهداف حکومت ذکر کردهاند؛ این نوشتار در مورد مهمترین اهداف میانی حکومت اسلمی یعنی عدالت اجتماعی، آزادی اجتماعی، توسعه اقتصادی و تربیت اخلقی، فرهنگی و معنوی از منظر نهجالبلغه میپردازد که در صورت تحقق این اهداف، جامعه در جهت رسیدن به هدف اصلی که قرب الهی و تکامل انسانی است حرکت خواهد کرد.
[xviii] جدول ٣ مقاله شباننیا غایی تعالی و کمال معنوی انسان و دستیابی به مقام قرب الهی ١ فراهم نمودن زمینه بهرهمندی انسانها از حق هدایت ٢ حاکمیت توحید و برچیده شدن طاغوت ٣ اجرای کامل احکام اسلمی ٤ ایجاد محیط پاک و معنوی ٥ میانی اقامه شعائر اسلمی ٦ تعلیم و تربیت براساس بینش الهی ٧ تحقق و گسترش قسط و عدالت بر اساس موازین الهی ٨ برقراری مساوات و برابری در چارچوب شریعت اسلمی ٩ نهادینه ساختن )حمایت از( کرامت انسانی ١ دفاع از جان، مال و آبروی افراد ٢ تأمین نظم، امنیت، رفاه و آسایش شهروندان ٣ حمایت از محرومان جامعه مقدمی ٤ تأمین و احیای آزادیهای مشروع ٥ حمایت از حریم خانواده )حمایت از تشکیل خانواده قدرتمند( ٦ گسترش سلمت و بهداشت )ایجاد محیط سالم زیستی( احمد علی نیازی )١٣٨٩( در مقاله »اهداف و وظایف حکومت دینی« به مهم ترین دیدگاههای فیلسوفان مدرن و کلسیک در باب اهداف حکومت اشاره میکند و به بیان تمایز حکومت دینی با حکومتهای غیردینی پرداخته و عدالت خواهی، هدایت و تربیت جامعه برای نیل به سعادت و خیر حقیقی و ملحظه مصالح اخروی را به عنوان شاخصههای اصلی حکومت دینی برشمرده است.