خلاصه ماشینی:
زیرا نتایج مطالعات و بررسیها حکایت از آن دارد که؛ امام صادق( از علم وسیع الهی که برای تمدّنسازی اسلامی لازم است، برخوردار بود و دوست و دشمن به وسعت و تنوع علوم آن حضرت اعتراف کردهاند.
دیگر اینکه؛ امام صادق( از طریق تربیت چهار هزار شاگرد، نوشتن کتابهای متعدد توسط خود و شاگردان او و ایجاد نهضت کتابت و نوشتار و نهضت ترجمه همراه با مناظرات عمیق و علمی بهخوبی زمینۀ تمدّن اسلامی و توسعۀ آن را فراهم نمود که امروزه سنّی و شیعه بر این تمدن و علوم نشریافته مینازد.
منصور دوانیقی، او كه دشمن جان حضرت صادق( است، تحت تأثیر جایگاه علمی امام قرار گرفته و میگوید: «إنَّ جَعْفَرَ بْنَ مُحمَّدٍ كانَ مِمَّنْ قالَ اللَّه فیهِ (ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَینا مِنْ عِبادِنا وَ كانَ مِمَّنْ اصْطَفَی اللَّهُ وَ كانَ مِنَ السّابِقینَ بِالْخَیراتِ(؛ 2 بهراستی جعفر بن محمد( از كسانی بود كه خدا دربارۀ آنها میفرماید: «سپس این كتاب [آسمانی] را به گروهی از بندگان برگزیدۀ خود به ارث دادیم و او از كسانی بود كه خدا او را برگزیده بود و او از پیشتازان انجام خیرات بود.
از یک طریق اعلاء نقل میکرد و آن طریقِ پدرش امام محمد باقر( بود و او از پدرش علی بن الحسین( و او از پدرش حسین بن علی( و او از پدرش علی بن ابیطالب( و او هم از حضرت رسول( و این ائمۀ بزرگوار در مواردی که روایتی از آباء طاهرین خود نداشته باشند، خود منبع فیاض مستقیم احکام و علوم الهی هستند؛ لذا در نیمۀ اول قرن دوم هجری، فقهای تراز اولی ظهور کردند و این دوره، عصر شکوفایی حدیث و ظهور مباحث کلامی مهم و علوم دیگر در بصره، کوفه و مدینه بوده است.