چکیده:
هدف: هدف اصلی این پژوهش تحلیل موضوعی استنادات و ارجاعات به پروانههای ثبت اختراع بینالمللی ایران است.
روششناسی: پژوهش حاضر، از نوع پژوهشهای کاربردی است که با استفاده از روش مطالعه اسنادی، تحلیل استنادی و تحلیل روابط استنادی معکوس انجام شده است. ابزار گردآوری دادهها پایگاههای یو.اس.پی.تی.اُ. و اسکوپوس است. جامعه آماری پژوهش شامل 5806 پروانههای ثبت اختراع و 895 مقاله است. ابزار تجزیه و تحلیل دادهها، نرمافزار اکسل است.
یافتهها: بیشتر پروانههای ثبت اختراع بینالمللی ایران بر اساس ردهبندی سی.پی.سی متعلق به رده اصلی A (ضروریات انسانی) بودند. پروانههای ثبت اختراع بینالمللی ایران بیشترین ارجاعات را به پروانههای ثبت اختراع مربوط به رده اصلی G (فیزیک) و مقالههای مربوط به حوزه موضوعی بیوشیمی، ژنتیک و زیستشناسی مولکولی داشتهاند. همچنین بیشترین میزان استنادها را از سوی پروانههای ثبت اختراع مربوط به رده اصلی A (ضروریات انسانی) و مقالههای مربوط به حوزههای موضوعی مهندسی شیمی و مهندسی دریافت کردهاند.
نتیجهگیری: در 14 سال اخیر، فراوانی پروانههای ثبت اختراع بینالمللی ایران در پایگاه اداره ثبت اختراع و علامت تجاری ایالات متحده آمریکا، رشد صعودی داشته است. پروانههای ثبت اختراع در ردههای موضوعی مختلف نسبت به مقالههای علمی سهم بیشتری از منابع و استنادات را به خود اختصاص دادهاند.
Purpose:The purpose of this study is a topical analysis of references from and citations to Iranian international patents. Methodology:This study is applied research that has been done using the library method, citation analysis, and Reverse citation relations analysis. Required data was collected through the USPTO and Scopus databases. The statistical population of this study includes 5806 patents and 895 articles. The tool used to analyze the findings of this research is Excel software. Findings: The highest number of references in Iranian international patents, base on the CPC, belongs to Human Necessities field (A). Iranian international patents have the highest references to patents in physics field (G) and the articles in the field of Biochemistry, Genetics, and Molecular Biology. They have also been cited by patents in Human Necessities (A) and articles in the field of engineering and Chemical Engineering. Conclustion: In the last 14 years, the number of Iranian international patents in the USPTO database had an ascending growth. Patents in various subject classifications have more references and citations than scientific articles.
خلاصه ماشینی:
محمدي جوزداني و ديگران (١٣٩٥) در پژوهشي که با عنوان «ترسيم نقشه علمي پروانه هاي ثبت اختراع مخترعان ايراني در پايگاه هاي بين المللي ثبت اختراع طي سال هـاي ٢٠١٤-١٩٧٠» و بـا اسـتفاده از روش علـم سـنجي-تحليـل استنادي انجام دادند، ٤٧٥ عنوان پروانه ثبت اختراع موجود در پايگاه اداره ثبت اختراع و علامت تجاري ايالات متحده 1 آمريکا، پايگاه ثبت اختراع اروپا، ژاپن و سازمان جهاني مالکيت فکري موجود در سايت «فري پتنـتس آنلايـن » مـورد تجزيه تحليل قرار دادند، يافته هاي آنها نشان داد که رده موضوعي ضروريات انساني (کشاورزي ، بهداشت و سرگرمي ) بيشترين استنادها و نيز رده موضوعي کاغذ و منسوجات کمترين استنادها را به خود اختصاص داده بود.
در پژوهشي که توسط بيگدلي و صراطي شيرازي (١٣٩٤) با عنوان «تحليل پيوند علم و فّناوري با مطالعه استنادي پروانه هاي ثبت اختراع ايراني در طول سال هاي ٢٠١٣-٢٠٠٩» و با استفاده از روش علم سنجي و مطالعه استنادي انجام شد، ١١٧ عنوان پروانه ثبت اختراع ايراني در پايگاه اداره ثبت اختراع و علامت تجاري ايـالات متحـده آمريکـا مـورد مطالعه و بررسي قرار گرفت ، يافته هاي اين پژوهش نشان داد که بيشترين و کمترين تعـداد پروانـه هـاي ثبـت اختـراع به ترتيب مربوط به حوزه موضوعي «فيزيک » و «ساخت هاي ثابت » بود.
مطالعات مربوط به روابط استنادي معکوس پروانه هاي ثبت اختراع شهبازي منشادي و ديگران (١٣٩٦) در پژوهشي با عنوان «مطالعه شدت اسـتناد بـه پروانـه هـاي ثبـت اختـراع در مقالات مجلات شيمي ايران » با استفاده از روش تحليل استنادي و با مطالعه روابط استنادي معکوس به بررسـي ٣٢٦٨ عنوان مقاله تمام متن علمي -پژوهشي حوزه شيمي ايران ، نمايه شده در بانک اطلاعات نشريات کشور و پايگاه اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي پرداخت .