چکیده:
هدف: بهمنظور توسعة خدمات کتابخانههای دانشگاهی و ارائة خدمات نوین با عنوان «مدیریت دادههای پژوهشی» برای کمک به اعضای هیئت علمی و پژوهشگران در مدیریت دادههای پژوهشی خود و بهرهمندی از دادههای پژوهشی دیگران، این مقاله به دنبال شناسایی مؤلفههای مدیریت دادههای پژوهشی در کتابخانههای دانشگاهی است. از نتیجه پژوهش میتوان بهمنزلة مدلی برای پیادهسازی مدیریت دادههای پژوهشی بهطور نظاممند و مؤثر استفاده کرد.روش: این پژوهش در دو مرحله انجام شد. گام نخست تحلیل محتوای کیفی برای شناسایی مؤلفههای مدیریت دادههای پژوهشی بود. در گام دوم با استفاده از مؤلفههای شناساییشده پرسشنامهای تهیه و در دو دور دلفی بین ۲۰ نفر از متخصصان ایرانی در این زمینه برای اعتبارسنجی و پالایش توزیع شد. برای اطمینان از پایایی پرسشنامه و همسانی درونی پرسشها، ضریب آلفای کرونباخ با نتیجه ۰/۹۷ محاسبه شد.یافتهها: در گام نخست ۶۹ مؤلفه برای شش مرحله فرایند مدیریت دادههای پژوهشی شناسایی شد: ۱) برنامهریزی؛ ۲) اصول اخلاقی و قانونی؛ ۳) سازماندهی، مستندسازی، تولید فراداده؛ ۴) ذخیرهسازی و تهیة نسخة پشتیبان؛ ۵) نگهداری، حفاظت، و حذف دادهها؛ و ۶) اشتراکگذاری، و انتشار دادهها . سپس متخصصان دو مرحلة جدید ۱) آموزش و مشاوره و ۲) فنی را به شش مرحلة قبلی افزودند. همچنین برخی از مؤلفهها حذف، اصلاح، ادغام و جابهجا شدند و درنهایت بر 56 مؤلفه در هشت مرحله تأکید شد.
Purpose: In order to develop the services of academic libraries and provide new services called Research Data Management (RDM) for helping faculty members and researchers in managing their own research data and benefiting from the research data of others, this article seeks to identify the components of RDM in academic libraries. The outcome can be used as a model for implementing RDM in a systematic and effective way.Methods: This research was carried out in two steps. The first step was a qualitative content analysis to identify components of RDM. In the second step using the identified compontents, a questionnaire was composed and circulated in two Delphi rounds among 20 Iranian experts in the field for validation and refinement. To ensure the reliability of the questionnaire and the internal consistency of questions, Cronbach's alpha coefficient was calculated with a result of 0.97.Findings: In the first step 69 components were identified for 6 steps of RDM process, 1) planning; 2) ethical and legal issues; 3) organizing, documenting, generating metadata, 4) storing and backing up, 5) preserving, protecting, deleting data, 6) sharing, and dissemination. Participants added two new steps 1) education and counseling and 2) technical to the previous 6 steps. Also, some components were removed, modified, merged, and moved, and finally 56 components were emphasized in 8 stages.Conclusion: All identified components are important in the management of research data in academic libraries. In addition, the results showed that the two components of "formulation and development of research data management plan" and "generating metadata to data and files" are of particular importance. Developing data management plan helps individuals and research institutes estimate the material and human resources needed for projects in advance. Also, generating metadata by increasing percision, makes search, retrieval, discovery, access, and reuse of data by other researchers. Academic libraries should consider this in research data management activities
خلاصه ماشینی:
سپسیافته ها در گام نخست ٦٩ مؤلفه برای شش مرحله فرایند مدیریت دادههای پژوهشی شناسایی شد (۱ برنامه ریزی (۲ اصول اخلاقی و قانونی؛ ۳) سازماندهی مستندسازی تولید فراداده (٤ ذخیره سازی و تهیه نسخه پشتیبان (۵ ،نگهداری حفاظت و حذف داده ها و (٦ اشتراک گذاری و انتشار متخصصان دو مر.
رعایت اصول اخلاقی او تونی برنامه ریزی اشتراک گذاری و انتشار داده مدیریت دادههای پژوهشی سازماندهی مستندسازی و ایجاد قراداده ذخیره سازی و تهیه نسخه پشتیان نگهداری حفاظت و معلق داده ها شکل ۱ فرایند مدیریت دادههای پژوهشی 2019 Research Data Policy) انتظار میرود کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی که تجارب ارزنده ای در حوزه سازماندهی نگه داری، کنترل و حفظ اطلاعات در قالب های گوناگون 2019 .
Krahe et al ;2016) دسته ای از مطالعات نقشها و فعالیتهای فعلی کتابخانه ها در مدیریت دادههای پژوهشی را بررسی و شیوه ها و تنوع خدمات مدیریت دادههای پژوهشی را به تصویر کشیده و سطح آمادگی این مراکز را در ارائه خدمات مدیریت داده های پژوهشی ارزیابی کرده است 2019,Chiware & Becker, ;Wittenberg & Elings, 2017 ; Steeleworthy 2018).
Libri, 71(3), 239- مؤلفه های مدیریت دادههای پژوهشی در کتابخانه های دانشگاهی / سلیمانی و همکاران 249.
مؤلفه های مدیریت دادههای پژوهشی در کتابخانه های دانشگاهی سلیمانی و همکاران http://dx.