چکیده:
مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب یکی از وظایف جامعه اسلامی را درزمینه اخلاق و معنویت بیان فرمودهاند. قرآن کریم بهعنوان متقنترین منبع معرفت دینی، تأثیرات مختلفی در بُعد اخلاقی و معنوی انسان دارد که یکی از آنها تأثیر انگیزشی است. رشد اخلاق و معنویت در انسان و جامعه تنها در چهارچوب بندگی و عبودیت و عمل به وظایف دینی حاصل میشود؛ بنابراین بررسی عوامل تأثیرگذار در بندگی و عبودیت اهمیت ویژهای در رسیدن به نقطه مطلوب در اخلاق و معنویت دارد. هدف از این تحقیق بررسی نقش انگیزشی قرآن کریم در بندگی برای تعالی اخلاق و معنویت است. روش تحقیق نقلی ـ وحیانی است. نتیجه تحقیق نشان میدهد، معرفتدهی قرآن کریم کاملاً هدفمند بوده و در آن مبادی فعل همچون تصور، تصدیق به فایده و شوق مدنظر قرارگرفته و در جهت ایجاد انگیزه در انسان برای حرکت بهسوی بندگی و عبودیت است. همچنین قرآن کریم تأثیر ویژهای در جهت تقویت گرایشها و امیال باطنی دارد که موافق با عبودیت هستند؛ همین تأثیر در تضعیف امیال و گرایشهای باطنی مخالف با بندگی نیز در معرفتدهی قرآن کریم وجود دارد.
In the declaration of the second step of the revolution, the Supreme Leader has stated that one of the duties of the Islamic society in the field of ethics and spirituality. The Holy Quran, as the most authentic source of religious knowledge, has various effects on the moral and spiritual dimension of human-being that one of which is the motivational effect. The growth of morality and spirituality in human-being and society is achieved only in the framework of servitude and worship and the performance of religious duties; therefore, the study of the influential factors in servitude is of special importance in reaching the desired point in morality and spirituality. The purpose of this study is to investigate the motivational role of the Holy Quran in servitude for the transcendence of morality and spirituality. The research method is narrative-revelatory. The result of the research indicates that the bestowing knowledge by the Holy Quran is completely purposeful and in it the principles of action such as conception, acknowledgment of usefulness and enthusiasm are considered and in order to motivate human beings to move towards servitude. The Holy Quran also has a special effect on strengthening the esoteric tendencies and desires that agree with worship; the same effect is in weakening the desires and esoteric tendencies opposed to servitude in the bestowing knowledge by the Holy Quran.
خلاصه ماشینی:
پس این تحقیق در پی پاسخ به این پرسشها است که قرآن کریم چه تاثیر انگیزشی در بندگی و عبودیت و به تبع آن در اخلاق و معنویت انسان و جامعه دارد؟ قرآن کریم چگونه با معرفتافزایی هدفمند در انسان برای بندگی به عنوان اساس و پایه اخلاق و معنویت انگیزش ایجاد میکند؟ آیا آیات قرآن کریم به مبادی فعل توجه دارند؟ آیات قرآن کریم چگونه از مبادی فعل و گرایشهای فطری انسان برای ایجاد انگیزش و حرکت در مسیر عبودیت استفاده میکنند؟ و موضع گیری قرآن کریم نسبت به امیال موافق و مغایر با بندگی و عبودیت چیست؟ مفهوم شناسی مهمترین مفهومی که باید مورد بررسی قرار گیرد مفهوم انگیزش است؛ ابتدا باید به این نکته اشاره نمود که معنای واژه انگیزش با معنای واژه انگیزه متفاوت است؛ انگیزه یا همان نیت (دهخدا، لغتنامه دهخدا، 1377: واژه انگیزه)؛ در لغت و در اصطلاح یعنی قصد و هدف قلبی که انسان کار را برای رسیدن به آن انجام میدهد (فراهیدی، العین، 1409: 8/39؛ نصیرالدین طوسی، اوصاف الاشراف، 1373: 15)؛ اما انگیزش در لغت به معنای تهیج و تحریک نمودن است (معین، فرهنگ معین، 1363: 1/393).
The Holy Quran, Translated by Muhammad Ali Rezaei Isfahani and A Group of Professors of Al-Mustafa University, Al-Mustafa International Publications, Qom: 2nd Edition, 2009.
Mesbah Yazdi, Muhammad Taqi, Ethics in the Quran, Imam Khomeini Institute Publications, Qom: 5th Edition, 2012.