چکیده:
آگاهی یافتن از عوامل تعارض زوجین، میتواند اولین و موثرترین قدم برای شناسایی سازوکارهای کاهش تعارضات همسران باشد. براین اساس هدف پژوهش حاضر اکتشاف «مدل عوامل تعارض زوجین در قرآن کریم با تاکید بر تفسیر المیزان» میباشد. برای دستیابی به این هدف، آیات قرآن کریم به روش تحلیلی – توصیفی و از طریق استنباط دینی- روانشناختی گردآوری، دستهبندی و تجزیه و تحلیل گردید. بر اساس یافتههای پژوهش، عوامل تعارض زوجین، در سه دسته قرار داده شدند. دسته اول «عوامل زمینهساز» که عبارت اند از: ضعف خودمهارگری، تأثیرگذاری شیطان بر روابط زوجین، و بیتوجهی به زمینه طبیعی تعارض همسران. دسته دوم «عوامل آشکارساز» که عبارت اند از: خیانت زناشویی، عدم رضایت جنسی، مسائل اقتصادی، مواجهه ناکارآمد با فرزندان، ابتلا به رفتارها و عادات آسیبزا همچون مصرف شراب و انجام قمار، ضعف مهارتهای ارتباطی و بیتوجهی به حقوق یکدیگر. دسته سوم «عوامل تداومبخش» تعارض زوجین است که عبارت اند از: ضعف نظام بینشی و ارزشی، عدم بهره بردن از مهارتها همچون تکنیک صلح، ضعف بخشودگی، ضعف اراده و انگیزه، ضعف تابآوری، و محرومیت از حمایت بیرونی.
Knowing the reasons of couple’s conflict can be the first and most effective step to identify mechanisms to reduce couple’s conflict. Accordingly, the purpose of this study is to explore the “model of couple’s conflict factors in the Holy Quran with emphasis on the “Tafsir al-Mizan”. To achieve this goal, the verses of the Holy Quran were collected, categorized and analyzed analytically-descriptively and through religious-psychological inference. Based on the research findings, the factors of couple’s conflict were divided into three categories. The first category of “underlying and grounding factors” are: the weakness of self-control, the influence of the devil on marital relationships, and disregard for the natural context of marital conflict. The second category of “detective factors” which are: marital infidelity, sexual dissatisfaction, economic problems, dysfunctional exposure to children, developing harmful behaviors and habits such as drinking and gambling, poor communication skills and inattention toward each other’s rights. The third category of “perpetuating factors” of couple conflict includes: weak insight and value system, lack of use of skills such as peace techniques, weak forgiveness, weak will and motivation, weak resilience, and deprivation of external support
خلاصه ماشینی:
این مهم در نمودار زیر مشاهده میشود: / با توجه به نکاتی که بیان شد، روشن میشود یکی از عوامل زمینهساز تعارض زوجین، «ضعف در تقوا و خودمهارگری» زوج یا زوجین است که سبب میشود زمینه و بستر بروز تعارض بین همسران فراهم شود.
در این آیه بر خلاف آیه 24 سوره اعراف، به دشمنی ابلیس اشارهای نشده، و تنها به وجود عداوت و تعارض بین آدم و حوا (و زوجین دیگر از بنی نوع بشر) اشاره میکند؛ بنابراین بیتوجهی به زمینه طبیعی تعارض در روابط زوجین، یکی دیگر از عوامل زمینهساز تعارض زوجین است که در صورت عدم آمادگی همسران برای مواجه شدن و مدیریت آن، زمینه بروز تعارض جدی بین آنها فراهم خواهد شد.
بعد از بروز تعارض اولیه بین زوجین، که احتمال آن برای همه زوجین زیاد است، اگر زوجین به حکم خدا و رسول مراجعه نکنند باعث میشود تعارض آنها ادامه پیدا کند و برطرف نشود؛ بنابراین از این آیه مذکور، میتوان اینگونه نتیجهگیری کرد که یکی از عوامل تداومِ تعارض زوجین، «ضعف نظام ارزشی و بینشی» است که باعث تشدید و تداوم تعارض موجود میشود.
بنابراین یکی دیگر از عوامل تداومبخش تعارض زوجین، عدم برخورداری همسران از «مهارت تابآوری» در هنگام سختیها و تعارضات است که باعث میشود تنشها و اختلافات جزئی موجود در زندگی مشترک، تشدید شود و تداوم پیدا کند.
بر این اساس یکی دیگر از عوامل تداومبخش تعارض زوجین، «محرومیت زوجین از حمایت بیرونی» برای مدیریت و برطرف نمودن تعارض است.