چکیده:
به منظور مطالعه تغییرپذیری میزان عملکرد گندم آبی و دیم با توجه به تغییرپارامترهای اقلیمی از جمله دما و بارش، سی ایستگاه انتخاب شد. هدف اصلی پژوهش بررسی اثرات تغییر اقلیم بر عملکرد محصول گندم در ایران می باشد پارامترهای اقلیمی و همچنین دادههای میزان عملکرد گندم برای 25 سال دوره آماری از سال 1982 تا 2006 به ترتیب از سایت سازمان هواشناسی و وزارت جهاد کشاورزی اخذ گردید و آزمون run test برای تصادفی بودن دادهها در نرم افزار spssانجام شد و سپس آزمون بازسازی نیز در مورد دادههای ناقص و مفقوده انجام گرفت. در هر ایستگاه میزان ضریب همبستگی در سطح 0.01 و 0.05 بین عملکرد گندم و پارامترهای اقلیمی محاسبه شد و در نهایت مدل رگرسیونی بصورت رگرسیون گام به گام برای ایستگاهها به منظور شناسایی پارامترهای اقلیمی موثر در برآورد میزان عملکرد گندم انجام گرفت. در گندم آبی همه ایستگاهها به جز ایستگاه گرگان دارای مدل رگرسیونی بوده در گندم دیم ایستگاههای ارومیه، تهران، ساری، یاسوج، سمنان، خرم آباد فاقد مدل رگرسیونی بوده اند و مدل منطقهای نیز برای کشور محاسبه شد و با مدلهای ایستگاهی در نرم افزار ARG GIS مورد مقایسه قرار گرفت که میزان عملکرد گندم آبی در کل نتایج مدل رگرسیونی نشان داد که درگندم آبی قسمت شرقی، مرکزی، شمال شرقی وقسمتی از جنوب غرب کشور با کاهش 35-20درصد عملکرد مواجه خواهند بود، در بحث گندم دیم همه ایستگاههای واقع در شمالغرب 37-30 درصد، قسمتی از جنوب غرب و جنوب کشوربا35-28 درصد روند کاهش عملکرد مواجه خواهند بود و نیمه جنوب شرق و شمال شرق 47-42 درصد با افزایش عملکرد مواجه خواهند بود. در گندم آبی بیشترین عملکرد پیش بینی شده برای ایستگاه اصفهان و در گندم دیم بیشترین مقدار عملکرد پیش بینی شده برای ایستگاه زاهدان خواهد بود. بطور کلی کاهش عملکرد گندم در مناطق شمال غربی و جنوب غربی نسبت به نـواحی غربـی بیشـتر خواهد بود.
In this study 31 stations were selected according to climatic parameters such as temperature and precipitation. Climatic parameters such as rainfall Monthly and 5 temperature parameters during plant growth from October to June, for 25 years of statistical period from 1982 to 2006, as well as data on wheat yield in each station, a test run test for Data was randomized and then the reconstruction test was performed on missing and missing data. In each station, the correlation coefficient between wheat yield and climatic parameters was calculated and ultimately the model Regression for stations was used to identify effective climatic parameters in estimating wheat yield. In wheat, all stations except Gorgan station had a regression model. In wheat dryland, stations of Urmia, Tehran, Sari, Yasuj, Semnan, Khorramabad had no regression model. The regional model was also calculated for the country and compared with the station models. The yield of blue wheat showed the results of the regression model. In the eastern, central, northeastern and eastern parts of the southern part of the country, the water will fall by 20-35% reduction. In the wheat field discussion, all stations in the northwest are between 30-37%, parts of southwest and south of the country will have a yield reduction of 28-35% And the southeast and north-east half of the 47-42 will increase performance. The highest expected yield in blue wheat For Isfahan station and in rainfed wheat, the most expected performance will be for Zahedan station.
خلاصه ماشینی:
هدف اصلی پژوهش بررسی اثرات تغییر اقلیم بر عملکرد محصول گندم در ایران می باشد پارامترهاي اقليمي و همچنين دادههای ميزان عملكرد گندم براي 25 سال دوره آماري از سال 1982 تا 2006 بهترتیب از سایت سازمان هواشناسی و وزارت جهاد کشاورزی اخذ گردید و آزمون run test براي تصادفي بودن دادهها در نرمافزار spss انجام شد و سپس آزمون بازسازي نيز در مورد دادههاي ناقص و مفقوده انجام گرفت.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 2- موقیعت ایستگاههای مورد مطالعه نتایج و بحث با توجه به نتایج بدست آمده بيشترين مقدار ميانگين عملكرد گندم آبی در طول دورة آماري در منطقه مربوط به ایستگاه اصفهان است، كه حدود 3974كيلوگرم در هکتار میباشد، در اين شهرستان سال 2005 با 5063 كيلوگرم در هكتار بيشترين و سال 1999 با 2995.
5کیلوگرم در هکتار بوده است با توجه به نتایج بدست آمده بهطور کلی عملکرد گندم آبی از شمال بــه جنوب و از غرب به شرق کشور کاسته میشود و همچنین در گندم دیم بيشترين مقدار ميانگين عملكرد گندم دیم در طول دورة آماري در منطقه مربوط به ایستگاه گرگان است، كه حدود كيلوگرم 2165در هکتار می باشد، در اين شهرستان سال 1997، با 3476.
اگر میزان دما بالا باشد، اثر معكوس بر ميزان عملكرد دارد و باعث عقيم شدن گندم ميشود، بخصوص اگر باران نيز در اين موقع از سال اندک باشد با توجه به شکل 3 مشاهده میشود استانهای واقع در شمال شرق کشور (مشهد، بیرجند، گرگان) روند کاهشی در عملکرد گندم آبی خواهند داشت در قسمت جنوب غربی (ایلام، کرمانشاه، همدان، مرکزی، لرستان، یاسوج، شهرکرد) با روند کاهش محصول مواجه خواهند بود.