چکیده:
این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی با هدف بررسی نقش و تاثیر اینترنت و شبکههای اجتماعی در وقوع انقلاب مصر نگاشته شده است. اهمیت این موضوع از یکسو به جایگاه مصر در تحولات جهان عرب و نقش منطقهای آن در غرب آسیا و شمال آفریقا و از سوی دیگر به تاثیر گسترش استفاده از اینترنت و شبکههای اجتماعی در فضای سیاسی و اثر آن بر نحوه حکمرانی دولتها بهویژه دولتهای اقتدارگرای جهان عرب بازمیگردد. گسترش ابزارهای ارتباطی امکان شبکهسازی میان جامعه را فراهم کرده و شبکههای اجتماعی بهعنوان نیروی موثر در پدیدههای اجتماعی و سیاسی جوامع بهحساب میآیند. براین اساس، تغییرات سیاسی و اجتماعی در جهان عرب که در ادبیات سیاسی از آن با عناوین مختلف ازجمله "بیداری اسلامی"، "بهار عربی" یا "انقلابهای عربی" یاد میشود، از دسامبر 2010 بخش اعظمی از غرب آسیا و شمال آفریقا، بهویژه مصر را تحت تاثیر قرار داد و پرسشهای بسیار مهمی را درباره نقش ابزارهای ارتباطی و رسانهای در جنبشهای جدید سیاسی و اجتماعی را مطرح کرده است. لذا از مسائل مهم در حوزه تحولات سیاسی و اجتماعی، نقش شبکههای اجتماعی و رسانههای جدید است. با توجه به اهمیت روزافزون شبکههای اجتماعی در تحولات سیاسی و اجتماعی، پرسش پژوهش حاضر این است که شبکههای اجتماعی چه تاثیری در وقوع انقلاب مصر داشته است؟ در پاسخ به این پرسش فرضیه این مقاله این است که شبکههای اجتماعی بهعنوان ابزاری برای قدرتسازی از طریق ایجاد شبکهای از افراد ناراضی و افزایش آگاهیهای سیاسی و اجتماعی مردم مصر، به وقوع انقلاب در مصر کمک کرده است. هدف این مقاله بررسی تغییرات ایجادشده در حوزه حکمرانی در پی گسترش استفاده از اینترنت در میان جوامع، در این مقاله جامعه مصر، است. در این مقاله تلاش شده از نظریات اندیشمندان برجستهای ازجمله مانوئل کاستلز و یورگن هابرماس بهرهگیری شده است.
This research has been written by descriptive-analytical method with the
aim of investigating the role of social networks in the occurrence of the
Egyptian revolution. The importance of this issue is accorded to the
position of Egypt in the developments of the Arab world and its regional
role in West Asia and North Africa and also to the impact of expanding the
use of Internet and social networks in politics and its effect on governance,
especially authoritarian governments of the Arabian world. The
development of communication tools has enabled networking among the
community and social networks are considered as an effective force in the
social and political phenomena of societies. Accordingly, the political and
social changes referred, to in the political literature by various titles,
including the "Islamic Awakening", the "Arab Spring" and the "Arab
Revolutions", have affected much of West Asia and North Africa, Egypt in
particular since December 2010. These political and social changes have
raised many important questions about the role of communication tools and
media in new political and social movements, so one of the important
issues in the field of political and social developments is the role of social
networks and new media. Given the growing importance of social networks
in political and social developments, the question of the present study is
what effect did social networks have on the occurrence of the Egyptian
revolution? Answering this question, the hypothesis of this article is that
social networks, as a tool for empowerment by creating a network of
dissatisfied people and increasing the political and social awareness of the
Egyptian people, have contributed to the revolution in Egypt.
خلاصه ماشینی:
اهميـت ايـن موضـوع از يک سو به جايگاه مصر در تحولات جهـان عـرب و نقـش منطقـه اي آن در غـرب آسـيا و شمال آفريقا و از سوي ديگر به تأثير گسترش استفاده از اينترنت و شبکه هاي اجتماعي در فضاي سياسي و اثر آن بر نحوه حکمراني دولت ها بـه ويژه دولت هـاي اقتـدارگراي جهـان عرب بازميگردد.
براين اساس ، تغييرات سياسي و اجتماعي در جهان عرب که در ادبيـات سياسي از آن با عناوين مختلف ازجمله "بيداري اسلامي"، "بهار عربـي" يـا "انقلاب هـاي عربي" ياد ميشود، از دسامبر ٢٠١٠ بخش اعظمي از غرب آسيا و شـمال آفريقـا، بـه ويژه مصر را تحت تأثير قرار داد و پرسش هاي بسيار مهمي را درباره نقش ابزارهـاي ارتبـاطي و رسانه اي در جنبش هاي جديد سياسي و اجتماعي را مطرح کرده است .
بـراين اسـاس در ايـن پژوهش تلاش ميشود نقش شبکه هاي اجتماعي در وقوع انقلاب مصر بررسـي شـود و بـه اين سؤال پاسخ داده شود که شبکه هاي اجتماعي چه تأثيري در وقوع انقلاب مصـر داشـته است ؟ جهان عرب و نظام هاي سياسي حاکم بر آن با عنايت به تاريخ غني غرب آسـيا و شـمال آفريقا و نقش پررنگ اسلام در زندگي سياسي و اجتماعي مردم اين منطقه ، ذهن بسـياري از دانشمندان و متفکران علوم سياسي و جامعه شناسـي در دانشـگاه هاي معتبـر جهـان را بـه خود مشغول کرده است .
بـا گسـترش فنـاوري اطلاعـات و اسـتفاده از اينترنت و شبکه هاي اجتماعي اهميت فراواني يافته است ؛ زيرا اين ابزارها نحـوه حکمرانـي را در جهان تغيير داده است ؛ طبيعتاً کشورهاي عربي غرب آسـيا و شـمال آفريقـا بـه دليـل وجود نظام هاي سياسـي اقتـدارگرا بيشـتر تحـت تـأثير ايـن مـوج تغييـر و تحـول در شـيوه حکمرانـي قرارگرفته انـد.