چکیده:
حمایت از طرحهای صنعتی در نظامهایی که مبتنی بر ثبت هستند با صدور گواهینامه از سوی مرجع ثبتی همراه میشود. اما حدود و ثغور بررسی مرجع ثبتی و میزان اعتباری که برای گواهینامه ها میتوان متصور شد از قاعده یکسانی برخوردار نیست. برخلاف حق اختراعات و علائم تجاری که تحقیقات گسترده ای درباره نظام ثبتی آن صورت گرفته، این حوزه از حقوق مالکیت فکری مغفول مانده و ابعاد مداخله مراجع ثبتی و قلمرو اعتبار گواهینامه ها با چالش روبرو است. در کشورهای مختلف، از بررسی بسیار محدود شکلی تا بررسی تفصیلی به درخواست متقاضی مشاهده شده و حق اعتراض نیز در موارد متعددی پیشبینینشده است. این مسائل میتواند ابهاماتی را در خصوص دایره حقوق اعطایی به ثبتکننده ایجاد کرده و محاکم را با چالش روبرو کند. بنابراین مقاله حاضر با روش تحلیلی توصیفی سرانجام نتیجه گیری میکند که عدم بررسی ماهوی به معنای عدم اعتبار گواهینامههای صادره نیست و بهطور کلی گواهینامههای ثبت طرحهای صنعتی تا هنگامیکه معارضی ندارد موجد حق انحصاری برای ثبتکننده بوده و معتبر است. اگرچه در بعضی نظامهای ملی، گواهینامههای طرحهای صنعتی مبتنی بر رژیم اعلامی ممکن است موجد حق سلبی برای ثبتکننده نباشد.
In IP systems based on registration, industrial designs are protected by certifications issued by the registration authority. However, the performed examination by the registration authority vary on the scope and therefore the amounts of validity presumable for certificates do not follow the same rules. Unlike patents and trademarks registration systems, which have been extensively studied in many countries, from a very limited formal review to a detailed review at the request of the applicant has been observed, and the right to pre-registration protest has not been provided in many cases. These issues can create ambiguities about the scope of rights granted to the registrant and challenge the courts. Therefore, the present article, through a descriptive analytical method, concludes that the lack of substantive examination does not mean the invalidity of certificates issued, and in general, industrial design registration certificates have an exclusive right for the registrants as long as there is no objection, although in some national systems, industrial design certificates based on the declaration regime may not give the registrant a negative right.
خلاصه ماشینی:
به اين منظور پيش از آنکه به نوع نظام ثبتي اعم از تحقيقي يا اعلامي يا نيمه تحقيقي پرداخته شود، در بند اول مقدمه اي در خصوص شرايط ماهوي ثبت طرح صنعتي مطرح شده تا مشخص شود در کشورهاي مختلف با فرض اعمال نظام بررسي تحقيقي نيز، بررسي در رابطه با چه شروطي انجام مي گيرد.
پيش از ورود به بحث ، ذکر اين نکته ضروري است که آنچه در مقاله حاضر بررسي مي شود صرفاً طرح هاي ثبت شده 1 Law No. 82 of 2002 2 Design Act (Act No. 125 of April 13, 1959, as amended up to April 1, 2021), Art. 3.
لازم به ذکر است در نظام اعلامي نيز اصولاً شرايط مطلق طرح صنعتي (شروطي که در رابطه با ماهيت و ذات طرح هستند و نه در مقايسه با حقوق ديگر) توسط اداره بررسي مي شود و اعلامي بودن به معناي اين نيست که صرفاً مستندات متقاضي دريافت و ثبت ١ براي مطالعه بيشتر رجوع کنيد به : قبولي در افشان ، سيد محمد مهدي و محسني، سعيد، ١٣٨٩ش ،«بررسي حقوقي طرح صنعتي قابل حمايت (مطالعه تطبيقي پيشينه و مفهوم )»، مجله دانش و توسعه ، سال هفدهم ، شماره ٣٢، پاييز ٨٩، صص ٢٧-٦٥.
برخي اساتيد حقوق نيز با استناد به ماده (٨٤) آيين نامه و لزوم تأمين کارکرد اطلاع رساني نظامهاي ثبتي توسط مقنن ، معتقدند که اعمال سيستم تحقيقي مدنظر بوده است ( طباطبائي حصاري،٤٩٤:١٣٩٨) اين رويکردهاي متعارض و دوگانه قانون و آئين نامه موجب شده است تا در رابطه با نوع نظام ثبت هاي طرح صنعتي در ايران اتفاق نظر وجود نداشته باشد و حتي در عمل نيز، مرجع ثبت رويه دوگانه اي را در پيش گيرد.