چکیده:
امروزه، فناوری آسان و ارزان جنگ افزارهای بیولوژیک به یک تهدید واقعی تبدیل شده است. این موضوع دیگر نه محدود به قلمرو افسانههای علمی و نه محدود به مناطق جغرافیایی خاص است. حمله بیولوژیک (بیوتروریسم) علیه افراد یک جامعه میتواند باعث ایجاد مرگ، بیماری، ضعف و بروز ترس و وحشت در جامعه و در نتیجه ایجاد از هم گسیختگی اجتماعی گردد و تهدید کننده صلح و امنیت بینالمللی و نظم عمومی باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، ضمن موضوعشناسی به بیان ماهیت و ویژگیهای حمله بیولوژیکی پرداخته و سپس با توجه به مبانی و منابع در نظام حقوقبین الملل و اسلام، به تحلیل فقهی و حقوقی حمله بیولوژیک میپردازد. از آنجایی که در دیدگاه قوانین و فقه اسلامی رعایت حقوق انسانها و حق حیات و ارزشهای اخلاقی مورد تأکید بوده و هر سلاح بیولوژیکی بر هر شکلی که باشد و افراد بیگناه و غیرنظامی را هدف قرار دهد، استفاده از آن جایز نمیباشد؛ و همچنین با تعبیر سفک دماء سازگاری دارد، چرا که در حمله بیولوژیک ممکن است به ریخته شدن خون هزاران انسان بیگناه منجر شود و از مصادیق افساد فی الأرض است.
The cheap and easy technology of biological weapons has become a legitimate threat, now. This is no longer limited to the realm of a scientific mythology, nor is it limited to specific geographical areas. Biological terrorism (bioterrorism) against individuals may cause death, disease, weakness and panic in a society, cause social disruption and become a threat to international peace, security, and public order. Using a descriptive-analytical method, the present study delves into the subject matter of this phenomenon, to express the nature and characteristics of biological attack and then in light of the principles and sources in international law and Islam gives a jurisprudential and legal analysis of biological attack. According to Islamic law and jurisprudence, the tenets of human rights and especially the right to life, and moral values, any biological weapon in any form that targets the innocent and the civilians is not allowed; It is indeed more of a “bloodshed” in that many innocents are killed and is a prototype example of “corruption on Earth” as presumed in Islam.
خلاصه ماشینی:
عوامل بيولوژيک نظامي به عوامل ميکروبي و سموم زيستي گفته ميشود که بتوانند اثرات کشنده ، ناتوان کننده و يا تخريبي سريع يا تأخيري در اهداف مورد نظر ايجاد نمايد(کرمي، ١٣٨٣: ٨٤) سلاح هاي بيولوژيکي به طور طبيعي باعث آسيب به سيستم عصبي، تغيير خلق و خو، اخلال رواني و همچنين عقب ماندگي فرآيندهاي فيزيولوژيکي مانند التهاب ، لخته شدن نيز ميگردند(٦٠٩ :٢٠٠١ ,Kagan) البته نه تنها انسان ممکن است هدف حملات • بيولوژيکي قرار گيرد بلکه به واسطه حمله مستقيم به انسان به صورت غيرمستقيم به ساير موجودات زنده نيز عوامل بيولوژيکي منتقل گردد(١٥ :٢٠١٠ ,Monthei) که در اين صورت کنترل انتقال عوامل بيولوژيکي سخت ميشود و قلمرو انتشار و انتقال آن در اقدامات بيوتروريستي و حملات بيولوژيکي گسترده و طيف وسيعي از موجودات زنده را تحت شمول قرار ميدهد.
(زماني، ١٣٨٥: ٣٠) بنابراين "حق بر حيات " و "حق بر بهداشت و سلامت • عمومي" از جمله مهم ترين و ضروريترين حق هاي بشري است ، لذا تهديد حق هاي مذکور از موضوعات مهم نظام حقوق بين الملل در خصوص استفاده خصمانه از عوامل بيولوژيک در زمان جنگ و صلح ، بوده است ، چراکه تأثيراتي که اين حملات بيولوژيکي بر روي امنيت جامعه ، حيات اشخاص و نسل هاي بعد ميگذارد؛ جبران ناپذير و فراگير مي - باشد.