چکیده:
پژوهش حاضردرصددآشکارسازی و تحلیل نگرش امامعلی (ع) به مبانی سیاست بر پایه اخلاق و واکاوی آسیبهای آن در پایداری حکومتها وبیداری ملتها نگارش شده است(مسئله)؛ این تحقیق که با روش کیفی و رویکرد توصیفی - تحلیلی مبتنی بر دادههای کتابخانهای با تأکید بر نهجالبلاغه سامان یافته، میکوشد زیر ساختهای پیوند اخلاق و سیاست را در نگرش امامعلی(ع) و با تکیه بر خطبهها، نامهها و کلمات قصار نهجالبلاغه تبیین کند.(روش) نگره سیاست بر پایه اخلاق به عنوان یکی از رویکردهای مطرح شده در پیوند این دو مقوله با یکدیگر است که بررسی جامع از بُنمایهها و درونمایههای آن میتواند در سطح گسترده بر پایداری حکومتها و بیداری ملتها اثر شگرفی گذارد.(فرضیه) با فحص در رهیافت اندیشه حکومتی امام (ع) میتوان چنین دریافتکه سیاست علی رغم تنوع برداشتها، بدون پشتوانه اخلاق آسیبهای مختلف فردی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت. بهسازی زیر ساختهای اخلاقمداری درسیاست میتواند زمینه اصلاح رفتارها و مناسبات جمعی را فراهم سازد. رهآورد این رویکرد، تجمیع زیرساختهای جامعه بر پایه اخلاقمداری و دینمداری به ویژه گفتمان در پیوند با نهاد زمامداری است. برونداد و یافتهها نشان میدهد در اندیشه امام نگرش توحیدمدارانه، امانتمدارانه، خدمتمدارانه، ابزارمدارانه، کرامتمدارانه به سیاست و سیاستگذاری زمینه را برای حاکمیتی سالم و جامعهای آگاه، نظاممند و اخلاقمدار فراهم میکند. لذا این نگرش بستری مناسب برای همدلی و تجلی تعامل هدفمند در جامعه خواهد شد.(یافتهها)
The current research is written to reveal and analyze the attitude of Imam Ali(AS)towards the foundations of politics based on ethics and to analyze its harms in the stability of governments and the awakening of nations(problem);This research,organized with a qualitative method and a descriptive-analytical approach based on library data with an emphasis on Nahjal-Balagha,tries to explain the infrastructures of the connection between ethics and politics in the attitude of Imam Ali(AS).(method)The view of politics based on ethics is one of the approaches proposed in the connection of these two categories with each other,and a comprehensive review of its principles and contents can have a tremendous effect on the stability of governments and the awakening of nations in a wide level.(hypothesis)By examining the approach of the government thought of Imam (AS),it can be seen that despite the variety of views,politics without the support of ethics will bring various personal and social harms. The result of this approach is to consolidate the infrastructure of the society based on morality and religion,especially discourse in connection with the institution of governance. The findings show that in Imam's thought,monotheistic,trust,service,tool-,and dignity-oriented attitude towards politics and policy-making provides the basis of a healthy governance and an informed,systematic and ethical society. Therefore,this attitude will be a suitable platform for empathy and the manifestation of purposeful interaction in society.(Findings)
خلاصه ماشینی:
پيشينه پژوهش هرچند اين پژوهش از پيشــينه عمومي در تک نگاريهاي خاص بــه صورت ضمني برخوردار اســت ، چنانکه در شــروح ابن ابي الحديد، ابن ميثم ، شوشــتري، خويي و ديگر شروح مطالبي پراکنده مي يابيم ، اما مســئله اصلي هيچ يک از دانشــوران، وارســي دقيق نگرش امام علي (ع) به مباني سياســت مبتني بــر اخلاق و نيز آســيب هاي عدم وجود چنين نگرشــي آن هم بر پايه نهج البلاغه نبوده است ؛ اين مکتوبات در سه دسته قابل تقسيم است : الف ) بخشــي از آنها به نحو کلي به بيان رابطه سياســت و اخلاق از نگاه امام پرداخته اند؛ مانند: - «اصول و مباني اخلاقي سياســت در ديدگاه امامعلي (ع)»، محمد مولوي، پژوهشنامه نهج البلاغه ، شماره ۱۴.
(رضي ،خطبه ۳) همه اين موارد عاملي براي سياست زدگي و مهمتر بي توجه بودن مردم به اخلاق تلقي خواهد شــد (رفعت ،۲۷:۱۴۰۰-۳۲؛ همو، ۱۴۴۳( در نتيجه «بيداري اســلامي » مثمرثمري تحقق نخواهد يافت و پايداري و ماندگاري حکومت ها را تحت تأثير خود قرار مي دهد.
» (رضي ،۱۳۷۸،ص۳۲۶( امــام بــا توجه به دريافت و نگرش انســان به نظام هســتي مي کوشــد تا نظــام توحيدي را بــر انديشــه هاي سياست گرايانه شــان حاکم کند و ســمت و ســوي تعامل خود بــا مردمان و سياســت گذاريهاي متناسب با امور مردم را که زندگي آنان را تحت تأثير همين تصميم گيريها قرار داده است ، اخلاقمحورانه تعريف نمايد.