چکیده:
در باب معیار و مولفه دینی بودن علم، دیدگاه ها و تلقی های مختلفی مطرح است. در این نوشتار دیدگاه آیت الله مصباح یزدی درمورد رابطه علم«تجربی »و دین مورد بررسی قرار گرفته است.
هدف
هدف مقاله طرح و بررسی معیار های علم دینی از منظر آیت الله مصباح یزدی است.
روش
روش مقاله، به لحاظ جمع آوری اطلاعات، از روش اسناد و مدارکی (کتابخانه ای) و به لحاظ تحلیل داده ها، از روش عقلی تحلیلی بهره گرفته شده است.
دستاورد مقاله:
استاد مصباح یزدی به نقد و بررسی دیدگاه های(مطرح و مهم) ارایه شده در باب رابطه علم ودین می پردازند؛ تعاریفی از علم و دین بر اساس روش و سیر علمی خود بیان می کنند، و محدوده هر کدام را روشن می سازند. در زمینه رابطه علم ودین معتقدند که هدف دین سعادت و کمال نهایی بشر است، بنا براین هر علمی که در این جهت باشد و در مسیر هدف نهایی دین قرار بگیرد، دینی خواهد بود. ایشان در عین حال خدمات متقابل دین و علم را متذکر می شوند. و رابطه علم ودین را از نوع (عموم و خصوص من وجه) می دانند. تعارض میان علم ودین را تلقی نا معقولی می دانند.
خلاصه ماشینی:
نظر استاد مصباح یزدی در باره نسبت مفهومی علم ودین از نظر استاد رابطه مفهومی علم و دین از نوع عموم و خصوص من وجه است، در کنار موضوعات و مسائل مستقل، دربخشی دیگر ـ که جزء قلمرو مشترک هردو است ـ هم پوشی دارند؛ اگر اصطلاحی از علم را که در محافل علمی و دانشگاهی رایج است و به شناخت پدیده های مادی با روش تجربی اختصاص دارد را در نظر بگیریم.
رابطه عموم و خصوص من وجه به رابطه میان دو مفهوم گفته می شود که در بعضی از مصادیقشان مشترک باشند ، مانند رابطه میان مفهوم های عالِم و متقی، زیرا برخی از عالمان متقی اند، ولی برخی متقی نستند، همان طور که برخی از متقیان عالِم نیستند بر اساس تعریف ایشان از علم ودین ـ اولاً: مصداق حقیقی آن«دین» اسلام است، ثانیاً: رسالت دین هدایت بشر برای رسیدن به کمال نهایی و سعادت ابدی است ـ دین به عنوان نقشه راه دست یافتن به کمال نهایی و برنامه زندگی سعادت مندانه، اصالتاً تعهدی برای تبیین حقایق خارجی و عینی ندارد؛ هر چند بیان حقایقی که با سعادت انسان گره می خورد و راه دیگری برای درک آنها نیست جزء هدف و وظیفه دین است، معارفی که مربوط به اصول دین «مبدأ، معاد، نبوت» است؛ بخش اصلی دین به تبیین مسائل ارزشی اسلام مربوط می شود که رابطه افعال اختیاری با سعادت را تعیین می کند و مبنای دستورات عملی(عبادی، اخلاقی، و حقوقی) دین قرار می گیرند.