چکیده:
استان ایلام در غرب ایران و در محدودهی ناهمواری های حاشیهی غربی زاگرس واقع شده است. به دلیل شرایط مساعد جغرافیایی مطلوب ، زمین های حاصلخیز ، پوشش جنگلی، مراتع غنی و پناهگاه های طبیعی برای استقرار انسان در ادوار مختلف، جایگاه مناسبی بوده است. اقوام مختلف در این نواحی اقدام به ایجاد مکان های استقراری نموده و در بسیاری موارد، اقوام مهاجر از طریق راه ها ومعابر باستانی نیز برای بهره گیری از امکانات طبیعی منطقه به این ناحیه مهاجرت نموده اند .بررسی های باستان شناختی نشان می دهد، آثار متعددی در محدوده زاگرس از ادوار گذشته بر جای مانده است که تا کنون به صورت جدی مورد پژوهش های علمی قرار نگرفته اند. براساس پژوهش های انجام شده، استقرارهای دائمی در ادوار مختلف موجب رونق منطقه شده و آثاری از این دوره برجای مانده است که به نظر می رسد استمرار و توالی استقرارهای دشت شوشان و موسیان در ارتباط با ساکنان شرق بین النهرین بوده باشد. در این رابطه سئوالی مطرح می باشد که :آیا می توان توالی دوران دراز مدت روستانشینی را در تپه ها و سکونتگاه های اولیه ی ایلام یافت؟ پاسخ به این سؤال ساده نخواهد بود، چرا که حفاری ها و کاوش های سیستمی و هدفمند در منطقه انجام نشده است اما بررسی های باستان شناسی در دشت های حاشیه ی غربی فلات ایران خصوصاً تلاش های فرانک هول و هنری رایت در دشت دهلران و موسیان ونیز بررسی های باستان شناسی محققان داخلی وخارجی در منطقه ی ایلام و نوحی مجاور می تواند در یافتن پاسخ سئوالات مطرح شده مؤثر باشد. در حاشیه ی رودخانه ی ایلام آثار باستانی متعدد از دوران مختلف باقی مانده است. این آثار شامل تپه ها، محوطه ها، پناهگاه های سنگی ودیگر استقرارگاه های باستانی است. در این نوشتار تلاش شده تا بخشی از این آثار که تاکنون ناشناخته مانده است معرفی گردد. بنابراین، هدف این نوشتار بررسی و شناخت تحولات فرهنگی مکان های استقراری دشت ایلام در دوران مختلف تاریخی است
خلاصه ماشینی:
هرچند در اين زمينه فعاليت هاي زيادي صورت پذيرفته است اما به دليل گستردگي و وسعت منطقه ، شرايط جغرافيايي و اقليم کوهستان زاگرس و دشت هاي حاشيه ي غربي، تحولات تاريخي و تهاجم و تبادل فرهنگي ناشــي از جنگ ها، يورش ها و در هم تنيدگي تمدن هاي هم جوار، مســـا ئل جد يدي را در اين بخش فرا روي پژوه شگران بخش با ستان شنا سي و ر شته هاي مرتبط قرار داده ا ست که از جهات مختلف قابل تامل وتدبر است وفعاليت گسترذه ي علمي وآکادميک را مي طلبد.
در سال هاي ٨١ و ٨٢ محدوده ي دشت ميان کوهي ايلام مورد بررسي و شناسايي قرار گرفت و هيئت باستان شناسي ميراث فرهنگي استان موفق شد تعدادي از گورستان ها و استقرار هاي دوران پيش از تاريخ را تا دوره ي آهن در اين منطقه شناسايي نمايد ( ملک احمدي،١٣٨١: ).
/ / 11 / چگا جانيه هفت چشمه سفال هاي به دست آمده شامل سفال هاي خشن و گاها معمولي با خميره ي قرمز و تمپر شن همراه با دانه هاي سفيد و در برخي موارد ماسه بوده که در فرم هاي لبه برگشته به طرف بيرون ، لبه هاي صاف ، دسته هاي عمودي، آبريزهاي لوله اي، شانه کشيده و بدنه هاي محدب و کشيده و بلند و کف هاي صاف از انواع سفال هاي بدون لعاب به دست آمد که بر روي اين سفال ها پوشش گلي نخودي زده شده است .