چکیده:
دهلران به عنوان پهناورترین شهرستان استان ایلام در جنوب این استان واقع شده است. ناهمواری کوهستان زاگرس دربخش شمالی، جلگه خوزستان وجریان رود های کرخه وکارون در بخش شرقی ونیز دشت ها وتپه ماهورهای ناحیه صحرایی ونیمه صحرایی همراه با شن های روان در بخش غربی همجوار با کشور عراق از عمده پدیده های جغرافیایی تاثیرگذار در شرایط مکان های استقراری این منطقه در عهد باستان بوده است. دهلران ، از نظرویژگی های جغرافیایی و اقلیمی صحرایی ونیمه صحرایی است. دهلران به واسطه همجواری با خوزستان و بخصوص پایتخت ایلام باستان (شوش ) ونیزتمدن های سومر و بابل در بین النهرین دارای اهمیت و جایگاه ویژه ای است. بررسی ها نشان می دهد شرایط اقلیمی و مسائل زیست محیطی دهلران با سرزمین های همجوار چون: خوزستان ومناطق بین النهرین دارای مشابهت هایی است که در این نوشتار مورد توجه قرار گرفته است. ازاین رو،در این مقاله سعی شده تا گوشه هایی از ویژگی های زیست محیطی منطقه دهلران که قابل مقایسه با بین النهرین وسرزمین خوزستان است مورد مطالعه قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
بررسي ها نشان ميدهد، شرايط اقليمـي و مسائل زيست محيطي دهلران با سرزمين هاي هم جـوار چـون : خوزسـتان و منـاطق بين النهـرين داراي مشابهت هايي است که در اين نوشتار مورد توجه قرار گرفته اسـت .
از جملـه ايـن رودخانـه ها، ميتوان به رودخانه هاي دجله و فـرات اشـاره نمـود کـه در منطقـه ي ميـان رودان واقـع شده اند که تمدن ها و فرهنگ هاي بزرگ پيش از تاريخ و نيز دوران تـاريخي تـا عصـر حاضر را در حوزه ي استقراري خود جاي داده است .
در اين پژوهش تلاش شده است که وضعيت هاي جغرافيايي و اقليمي دشت دهلران در دوران پيش از تاريخ و تاريخي که تمدن هاي بزرگ و ناشناخته اي در آن شکل گرفته ، مورد بررسي قرار گيرد .
2 دهلران از منظر باستان شناسي پيش از تاريخ ارتباط تنگاتنگي بـا تمـدن هاي بين النهـرين در بخش غربي آسيا داشته که در اين مقاله مورد توجـه قرارگرفتـه اسـت .
(32 :1379 دشت دهلران با حدود ٣٠٠ کيلومتر مربـع وسـعت و ارتفـاعي بـين ١٠٠ تـا ٥٠٠ متـر از سطح دريا در شمال غربي ترين قسمت خوزستان واقع شده که امروزه از نظر تقسيمات سياسي جزء استان ايلام محسوب ميگردد اين دشت کوچک رسوبي از سمت جنـوب به بلنـدي هاي جبـل الحمـرين و متصـل بـه مـرز عـراق و از شـمال بـه سـياه کـوه متصـل ميباشد(ملک شهميرزادي، ١٣٨٢: ١٦٤)(تصوير شماره ي ١).
Sassanian and early Islamic Water –Control and Irrigation Systems on The Deh Luran plain, Iran.
Early settlement and Irrigation on the Deh Luran plain.