چکیده:
جامعه انسانی امروزه با تهدیدات بنیادینی در زمینه تولید، تامین و توزیع آب انرژی و غذا دست به گریبان است. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه ای نیمه خشک، به ویژه کشور را در زمینه منابع آبی آسیب پذیر کرده است. وسعت و پیچیدگی ارتباطات میان منابع آبی و سایر حوزه ها، مدیریت و سیاست گذاری در این زمینه را با چالش مواجه نموده و خطر سیاست گذاری های بخشی، بدون در نظر گرفتن تبعات آن بر سایر حوزه ها، رویکردی یکپارچه و کل نگر را در این زمینه می طلبد. رویکرد یکپارچه شبکه آب-انرژی-غذا در سالهای اخیر در دنیا جهت تسهیل سیاستگذاری در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است. عملیاتی نمودن چنین دیدگاهی، روشهای متناسب با آن را می طلبد. از این میان، رویکرد پویایی شناسی سیستمها به عنوان ابزاری که توانایی تبیین و تحلیل ارتباط پیچیده متغیرهای متعدد با روابط غیر خطی را دارد، می تواند به عنوان ابزاری کارا مورد استفاده قرار بگیرد. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن و تبیین ارتباطات در شبکه آب-انرژی-غذا به توسعه مدلی مفهومی و عملیاتی نمودن آن پرداخته است. برای این منظور حوضه آبریز دریاچه مهارلو در استان فارس به عنوان نمونه ای از حوضه های آبریز کشور با چالش های مشابه، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله بیان گر این واقعیت است که چنانچه وضعیت موجود ادامه یابد در آینده ای نزدیک، سطح آب های زیرزمینی در منطقه به مرحله بحرانی می رسد و می تواند تهدیدی جدی برای ادامه حیات در منطقه باشد. دخالتهای بالقوه مدیریت و نتایج آنها در تغییر این وضعیت به وسیله مدل پژوهش سنجیده شده است. نتایج نشان می دهد که تغییر در مصارف آب کشاورزی به وسیله انتخاب هوشمند محصولات جهت کشت و بهینه سازی سیستمهای آبیاری به همراه توسعه سیستم فاضلاب شهری موثرترین راهکارها در کاهش روند تحلیل منابع آبهای زیرزمینی می باشند
In recent years, the humane society has been faced with fundamental threats of production, supply and distribution of Water, Energy and Food. The geographical location of the country in a semi-arid area, has made the country more vulnerable, specifically in water resources. The extend and complexity of interrelationships amongst water resources and other domains, has made the management and policy-making tasks, extremely challenging. The danger of sub sectional policy making without taking into consideration the consequences of those policies on other related areas, calls for an integrated and holistic view. The Food-Energy-Water nexus (FEW) approach has gained a momentum in the recent years. System dynamics methodology as an effective tool that is capable of analyzing complex and nonlinear relations among variety of variables can be utilized. The current research tries to develop a conceptual model, taking into consideration, the interrelations in the FEW nexus. In order to operationalize the conceptual model, a system dynamics model has been developed and run. The results suggest that, if the current situation were to be continued, the stress on water resources in the area would reach a critical point to extent of the destabilization of a normal life, in the near future. Several scenarios of management intervention have been developed and tested in the research model. The outcome indicates that the reduction in agricultural water usage as well as development and enhancement of waste water treating systems, combined, would have the most effect on reducing the decreasing rate of the water resources.
خلاصه ماشینی:
مديريت منابع آبي در ديدگاه شبکه آب -انرژي-غدا با رويکرد پوپايي شناسي سيستمي : مورد مطالعه حوضه آبريز درياچه مهارلو نيلوفر صفويان * ١ * تاريخ دريافت : ١٤٠١/٠٦/٠٣ علي محمدي ** تاريخ پذيرش : ١٤٠١/٠٨/٢٦ *** علي نقي مصلح شيرازي ٢ مسلم علي محمدلو**** چکيده جامعه انساني امروزه با تهديدات بنياديني در زمينه توليد، تامين و توزيـع آب انـرژي و غـذا دست به گريبان است .
براي اين منظور حوضه آبريز درياچه مهارلو در استان فارس به عنوان نمونه اي از حوضـه هـاي آبريـز کشور با چالش هاي مشابه ، مورد بررسي قرار گرفته است .
جدول ٢: : ميزان تغييرات ذخيره آب در محدوده هاي مطالعاتي حوضه آبريز مهارلو (سازمان آب منطقه اي استان فارس ، ١٣٩٠) (رجوع شود به تصویر صفحه) روش شناسي پژوهش بر اساس مباني فلسـفي، رويکـرداين پـژوهش مـاهيتي آميختـه دارد و از پـارادايم هـاي تفسيري و اثبات گرايي استفاده ميکند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٤: نمودار علي زير سيستم هيدرولوژي (برگرفته از مدل پژوهش ) زير سيستم شبکه آب -انرژي-غذا در اين مدل ، انرژي برق به عنوان منبع انرژي تجديد پذير که تحت تـاثير منـابع آبي مي باشند مورد توجه قرار گرفته است .
با توجه به اين موضوع انرژي برق به عنوان منبعي تجديد پـذير کـه وابسته به منابع آبي منطقه مي باشد در مدل لحاظ شده است .
Towards understanding the integrative approach of the water, energy and food nexus.
Considering the energy, water and food nexus: Towards an integrated modelling approach.
Water-energy-food nexus: Concepts, questions and methodologies.