چکیده:
شاهنامه فردوسی بر ادبیات دیگر کشورها، از جمله ادبیات قزاقی تاثیر گذاشته است. تاثیر شاهنامه بر شاعران و نویسندگان قزاقی در دو بخش قابل بررسی است؛ برخی از آنان به مضامین شاهنامه توجه داشتند و برخی دیگر، داستانها و شکل آنها را تقلید و به سرودن رستمنامهها و شاهنامههای منثور پرداختهاند؛ زیرا شجاعت قهرمانان شاهنامه به آثار حماسی و سنتهای شعری مردم قزاق شباهت دارد؛ از اینرو حکایتهای روایی و مکتوب شاهنامه در میان قزاقها از شهرت بالایی برخوردار است. این پژوهش در صدد است تا به بررسی ارتباط و تاثیر شاهنامه فردوسی بر ادبیات قزاقی از طریق معرفی چند تن از شاعران و نویسندگان قزاقی که به شاهنامه علاقه داشتهاند بپردازد. مقاله به روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای نوشته شدهاست.
Ferdowsi's Shahnameh has influenced the literature of other countries, including Kazakh literature. The effect of Shahnameh on Kazakh poets and writers can be examined in two parts. Some of them referred to the themes of Shahnameh and others, imitating their stories and their form, and compiling prose drafts and shahnamehs; because the courage of the heroes of Shahnameh resembles the epic and poetic traditions of the Kazakh people. Hence, the narrative and written narrations of Shahnameh among the Cossacks have a high reputation. This research seeks to study the relation and influence of Ferdowsi's Shahnameh on Kazakh literature through the introduction of several Kazakh poets and writers who are interested in Shahnameh. The paper is descriptive analytically and written using library resources.
خلاصه ماشینی:
تـأثير شاهنامه بر شاعران و نويسندگان قزاقي در دو بخش قابل بررسي است ؛ برخي از آنان بـه مضـامين شاهنامه توجه داشتند و برخي ديگر، داستان ها و شکل آن ها را تقليد و به سـرودن رسـتم نامـه هـا و شاهنامه هاي منثور پرداخته اند؛ زيرا شجاعت قهرمانان شاهنامه به آثار حماسي و سنت هـاي شـعري مردم قزاق شباهـت دارد؛ از اين رو حکايت هاي روايي و مکتوب شاهنامه در ميان قزاق ها از شـهرت بالايي برخوردار است .
اين پژوهش در صدد است تا به بررسي ارتباط و تأثير شـاهنامه فردوسـي بـر ادبيات قزاقي از طريق معرفي چند تن از شاعران و نويسندگان قزاقي که به شاهنامه علاقه داشته اند بپردازد.
موضوع تأثير شاهنامه بر ادبيات مردم قزاقستان ، اولين بار از سوي نگارنده و طي دو سال اقامت وي در اين کشور که با هدف تـدريس زبـان و ادبيـات فارسـي صورت گرفته ، مطرح شده است .
٣. روش پژوهش اين مقاله با استفاده از منابع کتابخانه اي در ايران و قزاقستان و به روش تحليلـيـ توصيفي نوشته شده است ، لذا بيشتر منابع به زبان فارسي و چنـد منبـع نيـز بـه زبـان روسي و قزاقي است .
همچنين ، وجود نقال ها و عاشق هاي (عاشيق ) محلي که به زبـان قزاقـي، «آقين »، «ژيراو» و «ژيرشي »٣ ناميده مي شوند، در ادبيات قزاقي حائز اهميت اسـت کـه اين افراد، داستان هاي قهرماني (مثل شاهنامه ) را به طور شفاهي همراه با شعرسرايي، سازنوازي و آوازخواني براي مردم مي خواندند که از جملۀ آنان مي تـوان بـه «جـامبول جابايف »٤ و شاگرد وي، «کنن ازيربايف »٥ اشاره کرد.