چکیده:
در آفرینش گفتمان نویسنده و گوینده روابط بین واحدهای گفتمان را ایجاد میکنند و مخاطب هم برای تفسیر گفتمان این روابط را کشف میکند. نظام تولید و شناسایی روابط میان گفتمانها با بهرهگیری از گفتمان نماها محقق میشود که بر پایه قواعدی فراگفتمان مدار به مدیریت این نظام میپردازند. ولی مسیله ترکیب این عناصر موضوع مهمی است و لازم است آثار آن در مدیریت گفتمان بررسی شود. همچنین، ترکیب این عناصر گفتمان شناختی به صورت چند زبانه بررسی نشده است. مقاله حاضر، با روشی توصیفی و کیفی به مطالعه ترکیب گفتمان نماها در پیکرههای انگلیسی، عربی، و فارسی بر اساس نظریه گفتمان شناختی انسجام (Schiffrin, 1987; Schiffrin, 2006) و الگوهای تحلیلی گفتمان نما (Fraser, 2006) و نقش نما (Brinton, 1996) پرداخته است. یافتهها نشان داد که از میان گفتمان نماهای تفصیلی، تقابلی، استنباطی و توالی، رتبه اول ترکیب و همایی با 96% به گفتمان نماهای تفصیلی، رتبه دوم با 62% به گفتمان نماهای تقابلی، و رتبههای سوم و چهارم با 54% و 15% به گفتمان نماهای استنباطی و توالی متعلق است. در ترکیب گفتمان نماها، نخستین گفتمان نما رابطهای عام را نشان میدهد و گفتمان نمای دوم به بازنمایی رابطهای ویژه میپردازد. واکاوی دقیق نقش منظورشناختی این عناصر فراگفتمانی در این پیکرهها منجر به کشف یک منظومه سیال طیف نقشی شش وجهی برای گفتمان نماها گردید. این فرایند سیال و متغیر در آفرینش و تفسیر گفتمان، تحت تاثیر مثلث منظورشناختی فراتفسیر، فراارتباط، و فراگفتمان به وجود میآید. در نتیجه تعامل این سه عنصر، نظام کاربردی شدگی پدیدار میشود. این فرایند سبب ایجاد استنباطات جدید، پیچیده، و خلاق در نقش گفتمان نماها میگردد که همیشه هم در حال تغییر و نوآوری است.
In production and interpretation of discourse, interlucutors apply discourse markers (DMs) to establish and discover the relationship between discourse units (Crible & Dagand, 2019; Mohammadi & Radjaee, 2020; Schiffrin, 1987). DMs offer metadiscoursive instructions for the interpretation of discourse by the audience. This interactive process is activated through different types of metacommunicative knowledges and skills. Part of this experience embraces knowledge of text to employ grammatical and lexical elements to convey meaning. More important aspect of this faculty is related to metalanguage involving the capability to communicate different individual and social characteristics, to utilize language to communicate feelings, thoughts, and negotiate meaning (Maschler & Schiffrin, 2015). The analysis of DMs co-occurrences and combinations as a metadiscursive strategy can help researchers to predict specific possible patterns of DMs’ categorizations and such empirical and pragmatic findings will build up some foundations for future typological exploration as well as for the theorization of DM co-occurrences and collocations in general (Kassaei & Amouzadeh, 2020). Moreover, research in the area of language fluency has substantiated the positive influence of DMs investigation and analysis on second language acquisition and opens new horizons towards cognitive processes of discourse production and comprehension (Crible & Dagand,2019; Crible & Pascal, 2020). Based on DMs’ combinations sensitivity to contextual variables in real life situations, they develop novel interactive pragmatic strategies in communication in terms of emphasis, fluency of communication, and intimacy among the interlocutors (Jucker & Ziv, 1998). Consequently, the present researcher tried to investigate and compare the uses and pragmatic functions of co-occurrences of DMs in Arabic, English, and Persian texts.
خلاصه ماشینی:
یافته ها نشان داد که از میـان گفتمـان نماهـای تفـصیلی ، تقـابلی ، اسـتنباطی و توالی ، رتبة اول ترکیب و همایی با ٩٦% به گفتمان نماهـای تفـصیلی ، رتبـة دوم بـا ٦٢% بـه گفتمان نماهای تقابلی ، و رتبه های سوم و چهارم با ٥٤% و ١٥% به گفتمان نماهای استنباطی و توالی متعلق است .
بنابراین با توجه بـه مبحـث هـای بـالا، فـرض نگارنده بر این است که احتمالاً درجـات مختلفـی از ترکیـب انـواع گفتمـان نماهـا و بـا نقـش هـای مختلف تأکیدی وجود دارد که در چارچوب پرسش های زیر کشف خواهد شد: الف ) کدام گروه از گفتمان نماها دارای بالاترین قدرت ترکیبی با دیگر گفتمان نماها در زبان های انگلیسی ، عربـی ، و فارســی هــستند؟ ب) کــدام گــروه از گفتمــان نماهــا دارای پــایین تــرین قــدرت ترکیبــی بــا دیگــر گفتمان نماها در زبان های انگلیسی ، عربی ، و فارسـی هـستند؟ پ) نقـش هـای ایـن گفتمـان نماهـای ترکیبی کدام اند؟ بخش های پسین مقاله شـامل پیـشینه پـژوهش ، روش تحقیـق ، یافتـه هـا و بحـث و بررسی ، و نتیجه گیری هستند.
برای انجام پژوهش ، ابتدا از فهرست گفتمان نمـای 1 coherence theory 2 discourse markers inventory فریزر (٢٠٠٦ ,Fraser) برای تشخیص گفتمـان نماهـا در پیکـره هـا اسـتفاده شـد.
Sayadkooh, & Reisi, 2017 همچنین ، پژوهشگران دیگری نیز در بررسی پیکره های زبانی در زبان هایی مانند عربی ، چینـی ، و انگلیـسی ( ;٢٠١٤ ,Mohammadi &Nejadansari ;٢٠١٧ ,Samateh &Farghal ٢٠٠٧ ,Ying) به این نتیجه رسیده اند که ایـن گفتمـان نماهـا در ایـن زبـان هـا نیـز پرکـاربردترین و کارامدترین عناصر در مدیریت تعاملات گفتمانی هستند.