چکیده:
بکارگیری سیاستهای کمینهسازی مالیات میتواند بدلیل ایجاد عدم اطمینان در وضعیت مالیاتی، باعث افزایش عدم اطمینان نسبت به پرداخت مالیات در آینده و درنتیجه افزایش ریسک شرکت میگردد. با این حال، اگر یک شرکت، نرخ موثر مالیات پایین باثبات را حفظ کند، احتمال کمی وجود دارد که این سیاست مالیاتی شرکت، افزایش ریسک شرکت را در پی داشته باشد؛ اما اگر کمینهسازی مالیات منجر به بیثباتی وضعیت مالیاتی گردد، افزایش ریسک شرکت را به همراه خواهد داشت. نرخهای مالیاتی کم، همچنین میتواند عدم اطمینان در مورد جریانهای نقد آتی را افزایش میدهد. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اجتناب مالیاتی و ریسک شرکت (نوسان آتی نرخ مالیات و نوسان آتی بازده سهام) با استفاده از اطلاعات 148 شرکت در سالهای 1393تا 1399 (تعداد 1. 036 شرکت-سال)، میباشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی بوده که با استفاده از رویکرد پس رویدادی انجام شده و بر مبنای روش، از نوع همبستگی میباشد. نتایج آزمون فرضیهها نشان میدهد که بین اجتناب مالیاتی و نوسان نرخ مالیات رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد و رابطه بین اجتناب مالیاتی و نوسان آتی بازده سهام معنادار نیست. بر پایه این نتایج میتوان گفت که اجتناب مالیاتی، ریسک مالیاتی را به همراه دارد اما به دلیل تخصصی نبودن بازار سرمایه ایران، نمیتوان آن را در نوسان بازده سهام موثر دانست.
Applying tax minimization policies can increase uncertainty about future tax payments due to uncertainty in the tax situation and thus increase the company's risk. However, if a company maintains a consistently low effective tax rate, it is unlikely that this corporate tax policy will increase the company's risk; But if tax minimization leads to instability in the tax situation, it will increase the company's risk. Low tax rates can also increase uncertainty about future cash flows. In this study, the relationship between tax avoidance and corporate risk (future fluctuations in tax rates and future fluctuations in stock returns) is investigated. The research is applied in terms of purpose and using a post-event approach and is correlational based on the method. Two hypotheses have been developed based on theoretical foundations in the direction of research objectives and by selecting 148 companies in the years 2014 to 2020 (1036 firm-year) these hypotheses have been tested. The results of testing the hypotheses show that there is a direct relationship between tax avoidance and tax rate fluctuations and the relationship between tax avoidance and future fluctuations in stock returns is not significant. Based on these results, it can be argued that tax avoidance carries tax risk, but due to the lack of specialization of the Iranian capital market, it cannot be considered effective in stock returns fluctuations.
خلاصه ماشینی:
ازاين رو، به واسطه اجتناب ماليـاتياي کـه بتوانـد در رشد مزيت هاي مالياتي و سرمايه گذاري هاي مطلوب مالياتي اثرگذار باشد، احتمـالا عـدم اطمينـان در مورد پرداخت هاي آتي ماليات افزايش نيافته و پايداري بيشتري انتظار ميرود؛ لذا نمـيتـوان بـا اطمينان افـزايش اجتنـاب ماليـاتي را نشـان دهنـده ريسـک بيشـتر شـرکت هـا دانسـت .
با تعميم اين عوامل به پيچيدگي گزارش هاي مالياتي مـيتـوان گفـت عـلاوه بـر مواضـع گزارشگري متقلبانه جهت فرار مالياتي از طرف مؤدي، عوامل خارجي نيز ميتواننـد در افـزايش تهور گزارشگري مالياتي تأثير بگذارند نظير: نارسايي قوانين (نقص قانون ، سکوت قانون ، اجمال قانون ، تناقض قوانين ) عدم وجود استانداردهاي حسابداري مرتبط با ماليات بر درآمد مغـايرت هـاي اسـتانداردهاي حسـابداري بـا قـوانين و مقـررات ماليـاتي (عـرب مـازار و همکاران ، ١٣٩٠).
در نهايت ، فعاليت هاي اجتناب مالياتي که کاهنده نرخ ماليات شرکت هستند، احتمالا سيگنالي در رابطه با ميزان سرمايه گذاري هاي پـر ريسـک شـرکت فراتـر از آنچـه بـه وسـيله ديگـر ويژگي هاي قابل مشاهده شرکت به دست آمده ، ارائه ندهد و عدم اطمينان در مورد جريان نقد آتي شرکت را افزايش ندهد.
اين افزايش ريسک شرکت به ايـن دليـل اسـت کـه مواضـع ماليـاتي پيچيده نميتواند از يک حسابرسي دقيق توسط مقامات مالياتي در حـوزه هـاي قضـايي مربوطـه در امان باشد و به عدم اطمينان در مورد جريان نقد مالياتي آتي منجر ميشود.
دارش و همکاران (١٣٩٧)، در پژوهشي به ارزيـابي پايـداري ماليـاتي و ريسک مالياتي آتي با کمک نرخ مؤثر ماليات در شرکت هاي داراي مالکيت دولتي و خصوصـي، در بورس اوراق بهادار تهران ، براي بازه زماني ١٣٨٦ تا ١٣٩٥ در نمونه اي مشـتمل بـر ١٥٩ شـرکت پرداختند.