چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر رهبری اخلاقی بر فرسودگی شغلی با تاکید بر نقش واسطه ای سرمایه اجتماعی و روانشناختی انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری، کلیه معلمان شاغل در دوره دوم متوسطه شهرستان بهبهان در سال تحصیلی1400-1399 با تعداد 380 نفر بوده اند. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و براساس جدول مورگان تعداد 181 نفر محاسبه شده است. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه رهبری اخلاقی کالشون وهمکاران(2011)، فرسودگی شغلی مسلاچ(2002)، سرمایه روانشناختی لوتانز و همکاران(2007) و سرمایه اجتماعی ابیلی(2011) استفاده گردید. . نوآوری پژوهش حاضر پرداختن به موضوع فوق در میان جامعه آماری معلمان به عنوان گروه شغلی حساس که نقش مهمی را در ساختن آینده دانش آموزان ایفا می نمایند، می باشد. نتایج نشان داد، رهبری اخلاقی بر سرمایه روانشناختی و سرمایه اجتماعی اثر مثبت و معناداری دارد؛ سرمایه اجتماعی بر فرسودگی شغلی و همچنین رهبری اخلاقی بر فرسودگی شغلی اثر منفی و معناداری دارد. اما سرمایه روانشناختی بر فرسودگی شغلی اثر معناداری ندارد؛ سرمایه روانشناختی و سرمایه اجتماعی نقش میانجی در رابطه بین رهبری اخلاقی و فرسودگی شغلی دارند به طوری که رهبری اخلاقی تاثیر مستقیم و تاثیر غیرمستقیم بر فرسودگی شغلی دارد. لذا می توان با تقویت رهبری اخلاقی، سرمایه اجتماعی و روانشناختی معلمان مانع از ایجاد فرسودگی شغلی آنها شد.
The aim of this study was to investigate the effect of moral leadership on occupational burnout with emphasis on the mediating role of social and psychological capital. The present study is applied in terms of purpose and descriptive-correlational in terms of method. The statistical population was the teachers working in the secondary school of high school in Behbahan in the academic year 1399-1400 with 380 people. The sample size which was calculated using a simple random sampling method and based on Morgan table was 181 people. In order to collect data, the Ethical Leadership Questionnaire of Kalashoven et al. (2011), Maslach’s Occupational Burnout Questionnaire (2002), Psychological capital Questionnaire of Luthans et al. (2007) and Abili’s Social Capital Questionnaire (2011) were used. The results showed that moral leadership has a positive and significant effect on psychological capital and social capital; social capital has a negative and significant effect on occupational burnout as well as moral leadership on occupational burnout, but psychological capital has no significant effect on occupational burnout. Psychological capital and social capital have a mediating role in the relationship between moral leadership and occupational burnout, so that moral leadership has a direct and indirect effect on burnout. Therefore, by strengthening the moral leadership, social and psychological capital of teachers, it is possible to prevent their occupational burnout.
خلاصه ماشینی:
تأثیر رهبری اخلاقی بر فرسودگی شغلی با تأکید بر نقش واسطه ای سرمایه اجتماعی و روانشناختی (موردمطالعه : معلمان شهرستان بهبهان) معصومه دوله * دکتری تخصصی، جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران.
با نگاهی به پژوهش انجامشده پیرامون موضوع تحقیق حاضر در بخش های شهرستان بهبهان توسط احمدی نیک و قشقایی زاده (١٣٩٤) و معتقد و قشقایی زاده (١٣٩٦) این نتیجه حاصل شده است که رهبری اخلاقی هم تأثیر مستقیم و هم تأثیر غیرمستقیم (از طریق نقش واسطه ای سرمایه روانشناختی) بر فرسودگی شغلی معلمان دارد و میزان همبستگی بین متغیرسرمایه روانشناختی وفرسودگی شغلی معکوس ودرسطح معناداری می باشدو٤٦ درصدازتغییرات متغیرفرسودگی شغلی توسط متغیرسرمایه روانشناختی پوشش داده می شود.
افوکوگنه و همکاران ٣(٢٠١٧) درتحقیقی باعنوان «نقش واسطه ای خودکارآمدی عمومی وحمایت سرپرستی ادراک شده دررابطه بین رفتاررهبری اخلاقی و جنبه های مختلف فرسودگی شغلی پزشکان» به این نتیجه رسیدهاند که رهبری اخلاقی تأثیر غیرمستقیم منفی بر خستگی عاطفی از طریق حمایت سرپرستی ادراکشده وتأثیر غیرمستقیم مثبت برپیشرفت شخصی ازطریق خودکارآمدی عمومی دارد.
لذا تحقیق حاضر با در نظر گرفتن اهمیت متغیرهای سرمایه اجتماعی وسرمایه روانشناختی معلمان و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم آنها بر متغیر وابسته ، سعی در بررسی تأثیر رهبری اخلاقی بر فرسودگی شغلی داشته است و جهت بررسی تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم متغیر مستقل بر وابسته از معادلات ساختاری استفاده نموده است .
لذا پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر رهبری اخلاقی بر فرسودگی شغلی با نقش میانجی سرمایه روانشناختی وسرمایه اجتماعی معلمان شهرستان بهبهان انجام گرفته است .
فرضیه مبنی بر تأثیر رهبری اخلاقی برفرسودگی شغلی به واسطه سرمایه روانشناختی مورد تأیید قرارگرفته است .