چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب درسی روانشناسی پایه یازدهم رشته علوم انسانی و از نوع تحقیقات توصیفی و بهلحاظ هدف کاربردی و با رویکرد کیفی و شیوه تحلیل محتوا انجام گرفته است. از آنجایی که کتاب درسی یکی از مهمترین مراجع و منابع یادگیری دانشآموزان در هر نظام آموزشی میباشد و بیشتر فعالیتهای آموزشی در چارچوب کتاب درسی صورت میپذیرد و همینطور فعالیتها و تجربههای آموزشی دانشآموز و معلم حول محور آن سازماندهی میشوند و از طرفی به لحاظ جدید التالیف بودن آن باعث گردید تا بر اساس عناصر پنجگانه برنامه درسی ملی که یکی از زیرنظامهای سند تحول بنیادین آموزشوپرورش است این کتاب تحلیل گردد. ازاینرو یافتهها نشان داد که در محتوای کتاب به عنصر تعقل 93/29 درصد، عنصر ایمان 41/12 درصد، عنصر علم 81/14 درصد، عنصر عمل 45/38 درصد، عنصر اخلاق 40/4 درصد اشاره گردیده است و بنابراین میطلبد در راستای هماهنگی و هم راستا نمودن هرچه بیشتر مطالب و محتوای کتاب با عناصر و عرصههای مورد تأکید در برنامه درسی ملی تغییراتی در محتوای کتاب صورت پذیرد. در ادامه پیشنهاداتی هم طرح گردید تا نسبت به ایجاد تغییرات در کتاب مزبور بر اساس برنامه درسی ملی انجام گیرد.
تم اجراء البحث الحالی بهدف تحلیل محتوی کتاب علم النفس الدرسی للمستوی الحادی عشر فی فرع العلوم
الانسانیه ، و هو بحث وصفی ، و من حیث الغرض یکون استعمالیا ،بمنهج نوعی و طریقه تحلیل المحتوی. حیث ان
الکتاب الدرسی من اهم المراجع و مصادر تعلم التلامیذ فی ای نظام تعلیمی ، ومعظم الانشطه التعلیمیه تتم فی اطار
الکتاب الدرسی ، وکذلک الانشطه و الخبرات التربویه للتلمیذ و المعلم تنتظم حوله ، ومن ناحیه اخری ، فهو تالیف
جدید ، و کل ذلک تسبب فی تحلیل هذا الکتاب بناء علی العناصر الخمسه للبرنامج الدرسی الوطنی ، و هو احد
الانظمه الفرعیه لوثیقه التحول الاساسی لدايره التعلیم و التربیه. لذلک اظهرت النتايج ان 29.93 ٪ من محتوی الکتاب
یحتوی علی عنصر التعقل ، و 12.41 ٪ علی عنصر الایمان ، و 14.81 ٪ علی عنصر العلم ، و 38.45 ٪ علی عنصر
العمل ، و 4.40 ٪ علی عنصر الاخلاق. فمن المطلوب لاجل التلايم و التنسیق ازید من قبل، بین معلومات و محتوی
الکتاب مع العناصر و المجالات التی تم التاکید علیها فی البرنامج الدرسی الوطنی ، یجب اجراء تغییرات فی محتوی
الکتاب. فیما یلی تم عرض اقتراحات لاجراء تغییرات فی الکتاب المذکور بناء علی البرنامج الدرسی الوطنی.و
النتیجه: ان الخبراء فی مجال التربیه المدنیه لدیهم اجماع علی جانب الشمولیه وجانب اعطاء الاولویه للموشرات
الاسلامیه الاساسیه فی التربیه المدنیه.
The current research was conducted with the aim of analyzing the content of the 11th grade psychology textbook in the field of human sciences, and it is adescriptive research, and in terms of practical purpose, with a qualitative approach and content analysis method.Since the textbook is one of the most important references and sources of students' learning in any educational system, and most of the educational activities take place within the framework of the textbook and in the same way, the activities and educational experiences of the student and the teacher are organized around it .And on the other hand, in terms of its recent authorship , it made this book to be analyzed based on the five elements of the national curriculum, which is one of the subsystems of the document on the fundamental transformation of education.Therefore, the findings showed that in the content of the book, 29.93% of reasoning, 12.41% of faith, 14.81% of science, 38.45% of action, and 4.40% of ethics are mentioned.Therefore, in order to coordinate and align as much as possible the content of the book with the elements and areas emphasized in the national curriculum, changes in the content of the book are required. In the following, suggestions were made to make changes in the mentioned book based on the national curriculum.
خلاصه ماشینی:
اين کتاب داراي هشت فصل يا درس ميباشد که با رويکردهـاي فـوق تدوين و طراحي گرديده و ازاين رو محقق در اين پژوهش درصدد است براساس عناصر پـنج گانـه برنامه درسي (تعقل ، ايمان ، علم ، عمل ، اخلاق ) به تحليل محتواي کتاب روان شناسـي پايـه يـازدهم بپردازد که تا چه ميزان عناصر فوق در اين کتاب مد نظر قرار گرفته است ؟ پيشينه پژوهش تاکنون پژوهش هاي فراواني در رابطه با موضوع نقد و بررسـي و تحليـل محتـواي کتـاب هـاي درسي صورت گرفته اند که هر يک از منظر و ديدگاه خاصي به محتواي کتاب ها نگريسته اند و بـه نتايج متفاوتي هم رسيده اند؛ اما اين نکته را بايد مدنظر داشت که پس از تدوين برنامه درسي ملي و ٢٠٤ سال سيام | شماره پنجاه و هفتم | زمستان ١٤٠١ سند تحول بنيادين نظام آموزش وپرورش ، و نيز تغيير نظام آموزشي از نظام سابق به نظام نـوين کـه در آن از يک دوره شش ساله ابتدايي و دو دوره سه ساله متوسـطه يـک و متوسـطه دو بحـث شـده است .
در پايه هاي مختلف و همين طور ساير رشته ها صورت گرفته است که عبارتند از: ترکاشوند (١٣٩٨) در پژوهش خود به عنوان «جايگاه تربيت عقلاني در برنامه درسي دين و زندگي دوره دوم متوسطه ايران » به تحليل محتواي کتاب فوق پرداخته و يکي از عناصر پنج گانه که در برنامه درسي ملي به آن اشاره گرديده (عنصر تعقل و تفکر بود) که ايشان به آن پرداخته اند که يافته ها نشان ميدهند مؤلفه فضيلت عقـل داراي بيشترين فراواني و پرهيـز از سـطحينگـري کمتـرين فراوانـي را در محتـواي کتـاب ميتوان ملاحظه کرد.